Amsterdam

Op een druilerige vrijdag slenterend door Amsterdam dit klein bibliotheekje in de Frans Halsstraat, een buurt met groen en tuintjes, waar het aangenaam toeven is.

'Shuggie Bain' van Douglas Stuart

Op 30 juni trekt ons leesgezelschap naar de hooglanden van Saint-Cross voor een nieuwe bijeenkomst bij Ludo. Helaas moeten we het zonder Reinoud stellen, corona heeft hem te pakken. Na de gebruikelijke koetjes en kalfjes (nieuwe interieurs, doodgereden hondjes en dies meer) schuiven we aan tafel voor de bespreking van ons boek.

Ciska leest eerst een tekstje voor over het mateloos kopen van boeken, iets waar we ons allemaal in meerdere of mindere mate in herkennen.

Glasgow… De naam komt van het Schots-Gaelische ‘Glashu’, wat letterlijk groen dal betekent. Dit staat in schril contrast met wat we in het boek lezen over de stad en de mensen die er aan de rand van de maatschappij leven.

Shuggie is een jongetje dat hunkert naar een warm gezinsleven, maar het tegenovergestelde ervaart. Zijn moeder Agnes, een trotse vrouw, is zwaar verslaafd aan alcohol. Dat dit de nodige problemen met zich meebrengt, behoeft geen betoog en wordt in het boek dan ook  uitvoerig uitgespit.

Zoals het een goede bijeenkomst betaamt, verschillen de meningen over het boek ook nu weer. Geert had grote verwachtingen en die werden ingelost. Iedereen vindt dat het boek vlot las, maar dat alle ellende ons wel rauw op het dak viel. Jo ziet in Shuggie weinig karakterevolutie en Geert vindt dat het thema homoseksualiteit meer uitgediept had mogen worden. Ina en Christine hebben het boek graag gelezen, omdat het verhaal erg geloofwaardig overkomt en omdat we als lezer echt een kijkje krijgen in de onderkant van de maatschappij. Ludo en Reinoud zijn eerder gematigd enthousiast. Zij werden niet echt geraakt, er ontbreekt volgens hen toch iets. Chris is het minst voor het boek te vinden, hij vindt het te somber, te uitzichtloos, te rauw.  Ciska tot slot heeft Stuarts eerste boek graag gelezen, maar vindt dat het verhaal vooral rond Agnes draait omdat zij iedereen rond haar in haar verslaving en ellende meesleept.

Waar we het allemaal over eens zijn (is dit een unicum?), is dat de vertaling van het Schotse dialect tenenkrullend is. De vertaler ging er blijkbaar van uit dat een soort Hollands straattaaltje met hier en daar wat platte uitdrukkingen wel oké zou zijn, maar daar zijn we als taalliefhebbers toch niet voor te vinden. 

Shuggie Bain geeft ons nog voldoende stof om over te discussiëren. In welke mate is hij een getraumatiseerd kind? Hoe komt het dat hij uit de criminaliteit blijft? Is hij ongelukkig of kunnen we ervan uit gaan dat een kind zich in de mate van het mogelijke aanpast aan zijn/haar gezinssituatie, ook al is die rampzalig?

Dat hij geen doorsnee kind is, blijkt uit een aantal passages waarin hij altijd op zijn hoede is, waarin hij op school uitgelachen wordt om zijn vermeende (?) homoseksualiteit, maar ook moedig kan zijn wanneer hij een met fluimen en snot besmeurde handdoek in het gezicht van een pestkop slingert. Zijn vader is amper in beeld, op zijn broer en zus kan hij nauwelijks rekenen. Hoe Douglas Stuart schetst dat Shuggie al met al overeind blijft, is hartverscheurend. De band tussen Shuggie en Agnes is op z’n minst ingewikkeld te noemen. Hij wil haar koste wat kost helpen, soms laat zij dat toe, veel vaker nog laat ze haar kind in de steek.

Tussen alle miserie door kan er gelukkig ook wel eens gelachen worden. De scène waarin Agnes’ moeder Lizzie zit te kaarten en ondertussen met haar vriendinnen beha’s zit te passen, is zo goed geschreven dat je het gevoel krijgt er zelf bij te zijn. Ook de naar aftershave ruikende kots brengt even wat ontspanning in dit tragische boek.

Tot slot praten we nog even over de setting van het boek. Glasgow, ooit een bloeiend, economisch centrum verloedert na  de sluiting van de steenkoolmijnen en het verdwijnen van de scheepswerven. De grauwe buurten, de gigantische vlaktes met grijsbruine modder zetten de ellende van de arbeidersklasse nog eens extra in de verf.

De punten: Geert 8, Ludo 7, Chris 6,5, Ciska 8, Ina 8, Jo 6,5, Christine 7, Reinoud 6,5. Diit resulteert in een gemiddelde van 7,2/10.

'Onder buren' van Juli Zeh

Op zes mei 2022 kwam ons Gezelschap samen bij Jo. Door corona was het al een tijdje geleden dat we op de Eikenberg leeservaringen deelden, op Jo’s terras, een mooie warme avond. Vandaag herinnert weinig nog aan toen, want Eikenberg is ‘herschapen’ tot een cohousing-site, 18 wooneenheden met aansluitend gemeenschappelijke plaatsen, waar we ons nestelden. Niet nadat Jo - terecht fier - ons had rondgeleid.

Als ‘intro’ - een tekst die voor de aanbrenger van betekenis is - las Ludo een hertaling van psalm 42, poëzie van duizenden jaar oud, over het zoeken naar God, naar het transcendente, naar wat we niet kunnen vatten, over op zoek gaan en niet vinden, steeds opnieuw, ‘Ik zal mijn mond niet houden tegen U’. Op zoek gaan, doen we allemaal, ook Dora, de hoofdpersoon van het boek dat vervolgens werd besproken, ‘Onder buren’ van Juli Zeh, een nieuwe ster aan het Duitse literatuurfirmament.  Een boek over de tegenstelling tussen stad en platteland, hier Berlijn met zijn alternatieve jetset die door Dora de rug wordt toegekeerd om zich te vestigen in Bracken, een fictief (straat)dorp op het Brandenburgse platteland, waar Dora’s buurman Gote zijn hoofd over de schutting steekt om zich als ‘de nazi van het dorp’ te presenteren. 

Een verloren dorp blijkt, zonder voorzieningen, met als horizon van de bewoners het programma van het radicaal rechtse AfD.  Maar niets is wat het lijkt, vooroordelen smelten weg, meerlagig is het denken en doen van mensen. Zeh ontwikkelt dit proces doorheen het boek dat, zoveel pakjes sigaretten verder, eindigt met de zelfmoord van Gote, de antigonist in dit verhaal.  

(Zeer) graag gelezen, want goed geschreven, geloofwaardig, dicht op de actualiteit, fijne humor, is de mening van Jo, Christine, Reinoud, Chris en Ina. Ciska, Geert en Ludo gaan daarin mee, maar vinden evenzeer dat de roman zich in het tweede deel ongeloofwaardig ontwikkelt, melig en klef, hier zat meer in. Pingpong heen en weer, zonder veel beweging, en dat levert een score van 78 op.

En meteen maken we ons klaar voor het volgende boek: vier exemplaren wandelen over tafel, alle (auto)biografieën. Wikken, wegen en punten tellen leveren op dat we op onze volgende bijeenkomst bij Ludo op 30 juni meegaan in de onfortuinlijke jeugdjaren van Shuggi Bain, een ‘smerig en grimmig’ boek van Douglas Stuart. Stefan Zweig (De wereld van gisteren), Filips II (Geoffrey Parker) en V.S. Naipaul (De verrassing van de aankomst) terug naar af.

'De gelukzalige jaren van tucht' van Fleur Jaeggy

Deze flinterdunne novelle werd in 1989 geschreven en in 2021 opnieuw uitgegeven op een zeer stijlvolle manier: prachtige geheimzinnige  foto op de kaft, verzorgde bladspiegel, handig formaat. En weer waren de kritieken erg lovend: briljant, magistraal, fenomenaal.  De superlatieven tuimelen van de achterflap. Maar zo dacht ons gezelschap er niet over.

We verplaatsen ons naar een exclusief meisjespensionaat, hoog in de Zwitserse bergen waar de ik verteller beschrijft hoe de beste jaren van haar leven verglijden in een verstikkende regelmaat. De vriendschap met Frédérique verstoort haar innerlijke rust: het meisje is knap, ondoorgrondelijk, intelligent en gevaarlijk aantrekkelijk. Frédérique, de schikgodin, belichaamt de onverschilligheid van de dood, de grilligheid van het lot.

Frédérique, de schikgodin

Er ontspint zich een intense, ook erotische verhouding tot de komst van Micheline de liaison doorbreekt. Micheline is rijk, ijdel, oppervlakkig en vrolijk. Zij eist alle aandacht op en de vriendschap met Frédérique verwatert. Als de poorten van het pensionaat openzwaaien en de meisjes het rijk der vrijheid binnentreden verdwijnt niet alleen de rigide tucht maar ontbreekt ook de gelukzalige, veilige orde.

Micheline  wentelt zich in weelde en schone schijn, terwijl Frédérique verzinkt in melancholie en nihilisme. De ik verteller is getuige van de ondergang en denkt met weemoed terug aan de gelukzalige jaren van tucht.

Dit is een verwarrend en bijwijlen ongemakkelijk boek. De meningen lagen dan ook ver uit mekaar: de 4 voor een verwerpelijk gedrocht staat tegenover de 9 voor een intrigerende leeservaring . In de middenmoot worstelen velen met de paradoxen, de vreemde metaforen en de vaak gekunstelde zinconstructies: een boek waar men moeilijk de hand kan op leggen, dreigend en beklemmend.

Na een levendigediscussie, vol weemoed en huiver, over de paradox van het leven, het ‘ziekelijke Arcadië’,  krijgt  dit boek een score van 6.75 /10.

Jo Libbrecht

 

Corona krijgt het Brugse leesgezelschap niet klein. 

Na een lange periode zonder collectieve leessessies (enkele schaarse zittingen uitgezonderd), waren we op 18 februari nog eens voltallig met 8 aanwezig bij Reinoud voor de bespreking van het boek 'Het huis van de moskee' van Kader Abdolah. Nu Ludo trakteerde voor het afsluiten van zijn succesvolle loopbaan, bedraagt het aantal jong-gepensioneerden in ons leesgezelschap de helft. 

 De avond is ongemak van Marieke Lucas Rijneveld

Na maandenlang wachten, was de hemel weer wat opgehelderd en was de tijd rijp om de leesgroep samen te brengen. En toch: den avond zelve werden de coronamaatregelen opnieuw verstrengd door de regering nadat de vierde golf het land overspoelt. We laten ons niet van ons stuk brengen. Het was verzamelen geblazen bij Christine (of beter gezegd bij Danny, haar partner) waar we gastvrij ontvangen werden. 

Na een opwarmertje van Reinoud over de Poolse schrijfster Alexandra Lun (die 7 talen beheerst en nu in België woont), verklaart Christine haar keuze voor dit boek. Het is ingegeven voor de enigmatische foto van de androgyne schrijfster (schrijver?) en de dubbele voornaam. Ze won ook de Booker prize op jonge leeftijd en haar debuut werd bedolven onder lovende kritieken. Redenen genoeg dus ...

   

Geert bijt de spits af en zet meteen de toon: zijn  hoge verwachtingen werden ruim ingelost (zijn we niet gewoon van hem): poëtisch taalgebruik, mooie metaforen, sterk verhaal, geloofwaardige personages. Het was zo universeel geschreven dat hij de indruk had dat het boek zich lang geleden afspeelde binnen een soort van sekte. Hij verwoordde ook nog de mening van verontschuldigde Ciska die zich hierbij aansloot.

Daarna volgt een stroom aan reacties die in dezelfde lijn liggen maar pas op het einde bij de puntentoekenning betrapten we er onszelf op dat we gelijkaardige meningen hadden wat zelden voorkomt. Meestal zijn er 2 of 3 'kampen', deze keer was iedereen het roerend eens dat we hier met een sterk literair werk te maken hebben, de ene al wat meer dan de andere. Jo was het minst enthousiast maar was toch matig positief. Enkele citaten: 

Ina: Enerzijds sfeervolle schets met toch wel bijzondere gezinsrelaties dat heviger wordt tot op het ongemakkelijke af. Bewonderenswaardig talent die de geest van Jan Wolkers' Terug naar Oestgeest' ademt.

Chris: Verbluffend hoe een kinderwereld raak geschetst wordt hoewel hoe steeds meer versmachtend wordt zodat ik blij was dat het boek ten einde was.

Reinoud: Hoewel een jaar geleden gelezen, had ik geen behoefte op het opnieuw te lezen want het boek is zeer goed blijven hangen, het kroop onder je vel. 

Ludo: Zeer goed opgebouwd en literair zeer sterk en toch met een grote naturel geschreven. Alle details van het boerenleven zijn zeer raak beschreven inclusief de calvinistische context.

Jo: Rijneveld schetst een disfunctioneel gezin op het platteland in een onbehaaglijke spanning dat het ondraaglijk wordt zodat het met een pervers genoegen lijkt geschreven.

Christine: Verwonderlijk hoe uit een kindermond het bedrukte calvinistische boerenleven zo geloofwaardig tot leven komt. Het zwaar afwijkende gedrag van de kinderen in het gezin zijn op het pathologische af zodat het een intense leeservaring geworden is. 

En ja, de recente aflevering 'Elvis blijft altijd bestaan' waar de auteur een memorabel interview gaf, deed de superlatieven alleen maar toenemen: "Ze ademt literatuur met de gave van het woord en blijft toch nederig. Een enorme persoonlijkheid, sereen, eerlijk en authentiek en toch lief en warm tegelijk." Enfin, wat moest leiden tot een hoge gemiddelde score van 77,5 punten. 

Reinoud Van Acker 

'Het verdriet van Spanje' van Christiane Stallaert

Als fervente liefhebber van Spanje werd dit boek voorgesteld door Ina. Gelukkig voor ons hadden wij, door de coronapandemie, meer dan een jaar tijd om dit boek te doorworstelen. We kwamen samen op 13 oktober, ten huize Ina.   Dit was, maar niet voor Jo en Christine , het overheersende gevoel in de groep:  “arbeid om het te lezen",  “inspanning om te volharden tot het einde”, soms moeilijk om te lezen door de vele details en namen,  en volgens Geert was dit boek “het verdriet van Geert” ipv het verdriet van Spanje.

Anderzijds vond men het boek interessant, inzichtgevend in de vorming en fragiele eenheid van Spanje. Toch is het eerder een relaas van de geschiedenis van Spanje, een historisch werk en geen literatuur (volgens Ludo zelfs een cultuur-antropologisch werk en geen echt historisch boek).

Algemeen werd gesteld dat het eerste deel beter leesbaar, helderder en overzichtelijker was met de stelling van de 3 breuklijnen die de vorming van een homogeen Spanje in de weg stonden en nog staan : de religieuze tegenstellingen tussen christenen, joden en moslims (voor 1800),  de ideologische tegenstellingen tussen liberalen en conservatieven (1800-1974, na Franco ) en heden de territoriale (centrum versus de periferie met bv Catalonië en Puigdemont als voorbeeld). Het tweede deel was veel complexer, verviel dikwijls in herhalingen, moeilijker leesbaar door de overvloed aan namen en gebeurtenissen, eigen aan een historisch boek.

Jo vatte het geheel als volgt samen: op Spanje rust een vloek, de Leyenda negra espanola. Spanje was en is hopeloos verdeeld, heeft een gruwelijke geschiedenis van stelselmatige wreedheid en bloedvergieten, van uitsluiting en verdrijving van grote bevolkingsgroepen met terreur en massaslachtingen. Getuige daarvan de reconquista, de verdrijving van de joden en moslims, de bloedige verovering van Zuid-Amerika, de burgeroorlog,  de Baskische opstanden en nu heden vooral de houding tegenover Catalonië.

Spanje blijft een verdeelde staat tot op heden, niet in staat om zijn eigen verleden onder ogen te zien .  Het leeft in een “postwaarheid”-tijdperk waarin emotionele en subjectieve overtuigingen meer invloed  hebben dan objectieve feiten. Zo staat die zwarte legende voor alle feiten in hun geschiedenis die ze in de vergetelheid willen duwen. 

Vaderland, monarchie en kerk: het zijn nog steeds de drie heilige huisjes waaraan niet getornd wordt ..

De  punten : Chris 7, Geert -, Ludo 7, Jo 8,5, Ciska 6,5, Reinoud 8, Christine 8, Ina 8,  dus gemiddeld: 7,6.   

Verslag: Christine     

 

18 september 2021: D-day

 

Na bijna twee jaar schuift het Brugs Leesgezelschap nog eens aan tafel,  'au grand complet', uitzonderlijk zonder boeken, wel voor een goed glas en straks lekker tafelen. De Xaverianen, de plaats van afspraak, was er anderhalf jaar geleden nog niet, maar voor ons was het een gevoel van nooit weggeweest.

Lezen in coronatijd

Ook het Leesgezelschap zit wat op zijn tandvlees. We "smachten" naar een tijd waarin we weer dicht kunnen samenzitten en vertellen en discussiëren over van alles, vooral over boeken uiteraard. Er liggen nu twee boeken op het leestafeltje, Christiane Stallaert, Het verdriet van Spanje, voorgesteld door Ina, en Marieke Lucas Rijneveld, De avond is ongemak, voorgesteld door Christine. En wordt het niet stilaan tijd om een derde boek te lanceren, vraagt Christine. Van zodra alles weer kan, houden we dan een leesgroepmarathon, met alles erop en eraan, vooral ook samen lekker gaan eten. 

Maar voorlopig: lezen, op je eentje. En wie nieuwsgierig is naar de individuele leeservaringen van anderen, één adres: bruggeleest.be

Alles komt goed.

Opnieuw een lijstje

 

Ook Jan Van Herreweghe is met pensioen, de bibliothecaris van Harelbeke, in het wereldje bekend als Jan Bib, niet in het minst om zijn cyclus 'Het menselijk tekort bij een teveel aan papier', waarvan intussen zowat tien deeltjes uit zijn. Als je niet veeleisend bent, is het  aangenaam toeven in deze boeken, een wirwar van anekdotes en namen, zo ook in deeltje negen, 'Dode letters: over de oneindige bibliotheek, ..., ongelezen boeken, onleesbare boeken, ...' uit 2017, uitgeverij 'De Gebeten Hond vzw'.  Hierin lees je uitgebreid over de Bibliotheca Sarrazina die het voorwerp uitmaakt van 'De brief' van Maarten Asscher, één van de vier verhalen die samen de bundel 'Dodeneiland: vier geschiedenissen' vormen, uitgekomen in 1992.

In coronatijden is er wat afgestapt. Voor velen een ontdekking, maar zelden zal wandelen zo in diep in het leven kerven als bij de stappers van Het zoutpad van Raynor Winn, de West Coastal Path  in Engeland die Raynor en haar man Moth dicht bij 'de ware betekenis van het leven' brengen, zo laat de promotietekst ons geloven. 

Altijd al fan geweest van de Talking Heads, maar nu SdL 3599 ons vertelt dat David Byrne een verwoed fietser is, is de adoratie compleet. 'Op de fiets' is de eenvoudige titel van zijn boekje, met gedachten opgetekend tijdens een leven lang fietsen door New York, over kunst, politiek, muziek en ruimtelijke ordening. 

Pat Donné gaat mee, in overdrive, met het enthousiasme van de kunsthistorica Katelijne Van der Stighelen voor de "cursiefjes" van Clarice Lispector, als De ontdekking van de wereld uitgegeven in de reeks Privé-domein (Berg en Dal, Klara, 11 april 2021). 

'De meest bekende onbekende schrijver'. Dat moet Roger Van de Velde (1920-1970) zijn, die in de jaren 1960 onvergetelijke kortverhalen schreef, ook een roman en vooral de literaire aanklacht Recht op antwoord. Over Van de Velde schreef Ellen Van Pelt nu een literaire biografie (Uitgeverij Vrijdag, 2020), over een kort leven waarin literatuur, verslaving en gevangenissen en psychiatrische instellingen met elkaar vervlochten zijn. Sereen geschreven, net zoals het oeuvre van Van de Velde, gemodelleerd naar zijn grote voorbeeld, Willem Elschot. 

In Nederlandistiek van 24 september 2020 bespreekt Marc van Oostendorp vol bewondering het jongste boek van zijn collega, de medioneerlandicus Mike Kestemont, De witte weduwe (Lannoo, 2020). Over een diefstal in een museum, een classica die doceert over museumdiefstallen, en uiteraard linken naar de middeleeuwse literatuur. Het plezier van het verzinnen spat uit dit boek. 

Een stapel boeken op een tafeltje voor hem, een strak gevulde en eindeloos doorlopende boekenkast achter hem, en zelf lezend, een boek in de hand: zo laat Toon Horsten zich fotograferen. Uitgever bij Standaard Uitgeverij heeft hij zo een lijstje klaar: Jan Brokken  In het huis van de dichter (over zijn vriendschap met de pianist Youri Egorov), Robert Seethaler, Een heel leven (over het kleine leven van een boer in een bergdorp), Letters between six sisters (de correspondentie van de zes Midfordzussen, 20ste eeuw), de poëzie van Richard Minne (In den zoeten inval), de essays van George Orwell en (onderschat) Simon Leys, het oeuvre van Amin Maalouf.

De vernieuwde SdL bekoort maar matig, het is ver zoeken naar een doorwrochte recensie, bijna oneerbiedig gaat de nummering door, deze week staat 3578 in de hoofding. Troost brengt een mooi interview met de Ierse, in Edinburgh wonende Maggie O'Farrell, 8 romans op de teller, en een "memoir" zoals dat vandaag heet, Ik ben ik ben ik ben, 2017. De Women's Prize for Fiction bekroonde haar jongste roman Hamnet, over de als kind overleden zoon van William Shakespeare en het verdriet van moeder Anne Hatheway, die bij nader inzien Agnes heette.

In de vier polderdorpen Houtave, Meetkerke, Nieuwmunster en Zuienkerke staan sinds kort kleine bibliotheekjes in open lucht die uitnodigen om boeken te lenen en te ruilen.

Elk landelijk boekhuisje  heeft een peter of een meter.

'De stilte van de witte stad' van Eva Garcia Saenz de Urturi

“Als ook de loge nog komt, leg ik het boek aan de kant!” Zo illustreerde Ludo wat velen van ons dachten: deze thriller voelt al te nadrukkelijk geconstrueerd aan. Voor ons, ten huize Ciska op 4 maart, lag De stilte van de witte stad van de schrijfster met de zwaar aangezette familienaam, Eva Garcia Saenz de Urturi.

 De Baskische schrijfster maakt een ratatouille van naar verluid usual supects zoals een scheutje erotiek, een snuifje esoterie (och ja, de loge incluis), couleur locale in een idyllische setting, dé getraumatiseerde inspecteur, … én voldoende voorspelbaarheid om een groot publiek te behagen. Het boek verhaalt het onderzoek, uiteraard in een wedloop tegen de tijd, naar een rituele seriemoordenaar die de Baskische stad Vitoria teistert. 

Christine en Chris stoorden zich bij momenten aan de slordige taal, ook Ludo vond het slecht geschreven (net als Chris deed het hem denken aan Dan Brown), maar volgens Jo, die het in het Spaans las, moet dit aan de vertaling te wijten zijn. Vitoria zelf lijkt een personage en wordt vanuit elke mogelijke invalshoek omschreven, jammer genoeg zoals de meeste personages te weinig uitgediept. Niettemin, Geert genoot volop van de beschreven setting en Christine kreeg zin om ooit Vitoria te bezoeken. Chris was er eerder en vond het er charmerend, maar Jo kon dit nauwelijks beamen ( “… deze verkapte toeristische gids over een stadje dat niet bepaald uitblinkt in geschiedenis …”). Zowel Jo, Ludo als Chris vonden de eindeloze sliert lokale namedropping (welke straat, welke bar, welke tapas, welk gebouw, …) vermoeiend. 

Vitoria in Spaans Baskenland: de smalle grens tussen literatuur en city-marketing

Er waren ook positieve stemmen. Ina had het heel graag gelezen, vond het een heel leuk en ontspannend boek. Geert is een fan van thrillers, genoot volop van het lezen en kijkt reikhalzend uit naar het tweede deel van de trilogie. Ook al vond Christine het voorspelbaar, commercieel en al te geconstrueerd, ze had genoten van deze perfecte vakantielectuur. Ook zij zag er een geschikt scenario in voor een film of een serie. Reinold las het door tijdsgebrek nog niet uit, maar keek uit om verder te gaan. Hij genoot onder andere van de beschreven setting, de erin verweven historische elementen, de personages (“ … soms allemaal wel vrij ver gezocht, maar tja, ’t is een thriller.”).  

Wat Geert de vraag deed opwerpen: “Kijken wij wat neer op het genre van de thriller?”, en: “Wat wordt er bedoeld met literaire thriller?” Chris nam als voorbeeld ‘De Naam van de Roos’ van Umberto Eco. Maar ook ons vorige boek, ‘Zeg Niets’, over de Noord-Ierse kwestie, schoot ons meteen voor de geest. Allen waren we het wel eens over het sterke einde van ‘De Stilte van de Witte Stad’. Als in een roetsjbaan komen alle stukjes mooi samen, de afwikkeling is meeslepend en verschafte ons het nodige ‘leesplezier’ zoals onze voorzitter Geert het zou verwoorden. 

Misschien daarom dat de eindbeoordeling van deze thriller, voor velen tijdens de bespreking nochtans gewogen en te licht bevonden, al bij al positief uitviel. We gaven een gemiddelde score van 6,9. Individueel: 8,5 (Ina), 8 (Geert), 7 (Christine), 6,5 (Cisca, Reinoud en Chris) en 6 (Ludo en Jo).

Verslag: Chris

Lijstjes

• Wat bomen ons vertellen: een geschiedenis van de wereld in jaarringen (Lannoo, 2019) is een fascinerend boek van Valerie Trouet uit Leuven, een dendroklimatoloog werkzaam in de VS, een topwetenschapper. Vanuit haar vakexpertise benadert ze moeilijk te verklaren fenomenen uit de wereldgeschiedenis, geen wilde verhalen, wel echte wetenschap.
• Naar aanleiding van de literaire biografie van Paul De Wispelaere door Andreas Van Rompaey  De Wispelaeres 'Het verkoolde alfabet: dagboek 1990-1991' (Privé-domein, 179) gelezen, zijn beste werk, gelaagd, fascinerende literatuur. En van daar naar Benno Barnard, Uitgesteld paradijs, 1987 (Prive-domein, 132 ). 
• 'Hoe lang moet je naar een Bruegel kijken om je vader te zien?'. Wat is dat nu voor een rare vraag. Het is wel de vraag waarmee Peter Jacobs zijn bespreking opent van Toby Ferris' boek Short life in a strange world. Een non-fictieboek met een vreemd obsessief project van de auteur als rode draad: het in situ bekijken van de 42 overgeleverde werken van Pieter Bruegel  de Oude, wereldwijd. Dit resulteert in een vreemd boek, chaotisch, maar 'prachtig geschreven en geïllustreerd' (SdL 3556). 
• Met enige overdrijving: je kan geen aflevering van TLS ter hand nemen, of er wordt een boek van of over William Shakespeare besproken. Op 17 april 2020 was het goed prijs: Shakespeare vormde het thema, met een handvol nieuwe studies en edities. Het kleine subgenre van boeken waarbij een kleine notitie in een verwaarloosd archief een hele wereld openbaart, heeft zo zijn eigen liefhebbers. Shakespeare's first reader: the paper trails of Richard Stonley van Jason Scott-Warren is een boek voor deze zonderlingen. In zijn rekeningboek noteerde de financiële ambtenaar Richard Stonley de aankoop van een exemplaar van het eerste gedrukte boek van Shakespeare, Venus en Adonis, 1593. En hop, we zijn vertrokken voor een 300 bladzijden adembenemend avontuur in het laat-zestiende-eeuwse Londen.
• Twee boeken die zowaar tegen de stroom in bewegen, Laat het schreeuwen, laat het branden van Leslie Jamison, met de mooie walvismetafoor, over even aanraken, empathie en roepen in de leegte, en Weerverwachting van Jenny Offill, die in een breed interview (SdL 3547) een lans breekt voor bibliotheken, 'een van de weinige plekken van generositeit die er nog zijn'. Vijf sterren is voor weinigen weggelegd, wel voor Jakub Malecki met Roest, het leven zoals het is op het Poolse platteland, en - jawel, Polen - de last van het verleden (SdL, 3548).
• Gaston Durnez, einde vorig jaar overleden (22 november 2019), was een bewonderaar van die andere journalist én schrijver, Gilbert Keith Chesterton (1874-1936), de geestelijke vader van Father Brown, over wie hij in 2006 De lach van Chesterton schreef. Werk dat ook vandaag nog kan bekoren, zegt Els.
• Het werk van de Britse schrijver John Berger staat niet in de schijnwerpers, heeft daar nooit gestaan. Toen hij in 2017 overleed was er nog even aandacht voor de man die het onzichtbare zichtbaar wou maken, boeken geïnspireerd door zijn verblijf in het Franse Alpendorp Quincy. Een veelzijdig oeuvre, met de trilogie De vrucht van hun arbeid (nieuwe Nederlandse editie, Schokland, 2016) als zijn hoofdwerk, over het dorp en de agrarische wereld die desintegreren. Geen toeval dat Berger goed bevriend was met Henri Cartier-Bresson (+ 2004), de fotograaf  met evenzeer een oog voor het schijnbaar onzichtbare. Met dank aan Toon Horsten, en zijn stukje in DS 4 januari 2017.

'Zeg niets: moord en verraad in Noord-Ierland' van Patrick Radden Keefe

Besproken op 8 januari 2020. Verslag volgt.

De score: 8 (Chris, Geert, Ina, Reinoud) en 8, 5 (Christine, Ciska, Jo en Ludo) wat een gemiddelde opleverde van 82,5, niet onaardig.

Het nieuwe boek op de leestafel is De stilte van de witte stad, een literaire thriller van Eva Garcia Saenz de Urturi die zich afspeelt in het Baskische Vitoria. Op 4 maart zijn we allen paraat bij Ciska, 19.00 uur.

'Het echte leven' van Adeline Dieudonné

Dinsdag 12 november was het leesgroepavond, koud regenweer, om geen hond door te jagen, dus waren we er voltallig, in Jo's voorlopige en nieuwe huis, met uitzicht op bos en groen.

Om te openen met een  pittige column, meegebracht door Ludo, van de hand van Firky El Azzouzi, die in DS van 18 april 2019 Hugo Claus uit de doden had doen verrijzen, niet voor een postume laudatio, wel voor een satirische 'ontmaskering', Claus de Kim Kardashian van zijn tijd. Niet iedereen was daar gelukkig mee, was zo maar bereid Firky te volgen.

Over naar de hoofdschotel, het alom gelauwerde debuut van het nieuwe literaire talent in Franstalig België, Adeline Dieudonné met haar debuutroman La vraie vie, wat dan Het echte leven wordt, mooi vertaald, fraai uitgegeven, een keuze van Jo.

En zie, in koor - enkel Geert zat op een andere toonhoogte - werd dit boek bejubeld als een literair meesterwerkje, iedereen had het (zeer) graag gelezen. Maar omdat  - gelukkig maar - we het nooit helemaal eens zijn, leidde het vervolg tot twee kampen. Enerzijds de lezers die heel erg de wijze waardeerden waarop de beklemming, spanning en angst in dit verhaal naar een hoogtepunt worden  gevoerd. De ultieme afwikkeling is zowel wreed als troostend. Onder het gewone zit niet zelden angst verborgen, en deze spanning zindert doorheen het boek. Jo - die ook een visuele link legt met de intrigerende cover van het boek en in eenzelfde beweging komaf maakt met de marketingtruc 'de Franstalige Lize Spit' -, Christine en Chris dragen dit boek op handen. Ciska, Ludo en Reinoud waren niet zo onder de indruk van dit verhaal, lazen het als een wat surrealistisch, fantastisch, maar bitter sprookje. Een literair kunststukje, maar eentje dat niet beklemt, je niet onder de huid kruipt.
De punten lagen logischerwijs niet zo ver uit elkaar, tussen 7 (Geert, Ludo, Ciska) en 9 (Christine, Chris), met daartussen Jo 8,5, Ina 8, Reinoud 7,5, wat een totaal van 7,9 geeft.

'De lach van de hyena': het kwaad, tastbaar en hoorbaar.

Punten geven, wil zeggen: afgehandeld, what's next? Vanuit het drooggebleven rugzakje legde Ludo drie voorstellen op tafel. Na een millimeterspurt met Oek De Jong (Pier en oceaan) werd het een non-fictie boek over de Noord-Ierse troubles, Patrick Radden Keefe, Zeg niets: moord en verraad in Noord-Ierland (2019), afspraak 8 januari, 19.00 uur. Wedden dat dit klein stukje 'Europa'  dan opnieuw voorpaginanieuws zal zijn.

Verslag: Ludo

'Veronika besluit om te sterven' van Paulo Coelho

Eind augustus,  op een warme zomeravond vonden we mekaar aan de gastvrije tuintafel van Geert. Paulo Coelho , de Braziliaanse succesauteur, schreef twintig jaar geleden het verhaal  van de knappe Veronika die op een dag besluit te sterven.

Veronika is vierentwintig en heeft genoeg van het leven. Haar zelfmoordpoging mislukt en ze wordt wakker in een psychiatrische kliniek. Hier vindt Veronika, ondanks de pillen en de therapie toch nog haar levenslust terug.

Het boek toont ons de binnenkant van de psychiatrische zorg. Coelho verwerkt er heel wat persoonlijke ervaringen; in zijn jeugd werd hij enkele malen opgenomen omwille van zijn 'anders zijn'. Hij schuift de psychiatrische zorg aan de kant en houdt een pleidooi voor de ongeremde levensvreugde: durf jezelf te zijn! Leef je eigen leven! 

De roman van Coelho liet de leesgroep tamelijk onverschillig, niet warm en niet koud. De toon is zweverig en moraliserend, de structuur rammelt en achteraf blijft er weinig hangen.

Tijdens de bespreking hoorden we heel wat interessante beschouwingen uit het ervaringskabinet van Christine. De problematiek ligt haar na aan het hart en haar analyse was scherper en diepgaander dan de wollige roman op de leestafel. Psychiatrie is geen exacte wetenschap maar helpt de mens om zichzelf weer in handen te nemen en afstand te nemen van de onbereikbare idealen waar hij moet naar opleven.  Volgens Christine is de roman een uitstekend medium om deze thematiek aan bod te laten komen.  

Het oordeel van Christine over Veronika was dan ook mild: 7,5. Ciska hield het bij een interessante 7 en daarna tuimelden de appreciaties naar beneden wat resulteerde in een gemiddelde score van 6,1/10.

Verslag: Jo

'De geniale vriendin' van Elena Ferrante

Besproken op 18 juni 2019.

De keuze van dit boek door Reinoud is ingegeven door zijn liefde voor Italië en voor het Italiaans. En hij vertrok binnenkort op reis naar Napels en wou deze stad via dit boek nader leren kennen. Ondertussen was het een reeks van 4 boeken geworden bekend als de ‘Napolitaanse romans’ over de levenslange vriendschap tussen twee vrouwen uit Napels. De romancyclus werd een grote hit in Italië met vele vertalingen tot gevolg en zelfs vrij snel een verfilming in een TV-serie. De hype werd nog aangewakkerd door het feit dat de auteur, met als pseudoniem Elena Ferrante, haar ware identiteit niet wou prijsgeven behalve dat ze geboren is in Napels in 1943. Er is dus een mate van autobiografische verwerking. Of moeten we zeggen ‘zijn’ en ‘hij’ want er doken geruchten op dat het om een man zou gaan die zich bewust als een vrouwelijke schrijver zou voordoen. Het mysterie is nog steeds niet volledig opgelost …. 

Ludo en Chris hadden aangegeven dat ze de televisieserie hadden gezien of toch bepaalde afleveringen en het verhaal zowat kenden. Het bleek goed geacteerd met een mooie fotografie maar toch wat bordkartonnen decors volgens Ludo. Interessant natuurlijk om de vergelijking met de roman te maken. In plaats van een klassiek verslag van deze leesgroepsessie volgt een interview met voorzitter Geert.

Voel je jezelf spontaan aangetrokken door dergelijke romans?

Niet echt, ik zag de boeken liggen in de bibliotheek maar zou die zelf niet spontaan ontlenen. Wel leuk dat het nu toch gebeurt voor de leesgroep. Nu de eerste gelezen te hebben, zal ik de andere toch niet gaan lezen. En de andere leesgenoten waren ook niet zo enthousiast om de hele reeks te lezen. Dus matig goed, geen uitschieter.

Sommigen noemen het bijna een stationsromannetje? Akkoord?

 Dan ook nu weer niet, deze roman overstijgt nu wel de Bouquet-reeks. Het is meer literair uitgewerkt en behandelt geen evident thema en complexe relaties. Hoewel de relatie tussen de 2 hoofdfiguren toch wel iets krachtiger mocht uit de verf komen volgens een paar leesgenoten.

Of zou je het een vrouwenroman durven noemen omwille van de 2 vrouwelijke hoofdpersonages? Of is dergelijk etiket zinloos?

Nee helemaal niet. Het is niet omdat het meestal over vrouwen gaat, dat dit etiket automatisch op dit boek moet gekleefd worden. Bovendien bestaat er wel zoiets als een vrouwenroman? Naar het schijnt zou het boek vooral verslonden zijn door vrouwen, maar dat betekent niet dat het niet gesmaakt kan worden door mannen. Bepaalde thema’s spreken nu eenmaal meer vrouwen aan dan mannen.

Wat vind je van het thema ‘ontmarginaliseren’ of uit een armoedig milieu proberen te geraken?

Ik vond dat op zich geen sterk thema. Maar één van beide hoofdpersonages is er wel in geslaagd uit haar armoedige situatie te geraken door haar intelligentie en wilskracht. Maar de manier om dat te bereiken, blijkt hier door rijk te worden en status te verwerven via een huwelijk. Vraag is of dat een goed voorbeeld is…. Toch sprak dit thema wel bepaalde leesgenoten sterk aan: Reinoud noemde het een ‘struggle for life’.

Heeft de auteur krachtige en geloofwaardige personages neergezet?

Dat denk ik wel, de relatie tussen de 2 hoofpersonages was zeer intens en tegelijk complex, maar geloofwaardig. Het was een zaak van aantrekken en afstoten tussen beide, opvallend is wel dat nu nog steeds contact houden op hogere leeftijd. Geen van beiden waren echt sympathiek, Lila is koppig en wispelturig. Anderzijds waren er veel nevenpersonages die het verhaal bemoeilijkten. Een namenlijst vooraan zou het wat vlotter maken.

Heeft de verhaalopbouw je kunnen overtuigen of meeslepen?

Uiteindelijk wel, het verhaal was een levenskroniek van een generatie in een grote Italiaanse stad. Maar meeslepend was het nu ook weer niet. Bepaalde leesgenoten vonden het aan de andere kant wat saai waarbij het verhaal te weinig vooruitschuift. Sommigen vonden het ook gekunsteld.

Een ander thema was de kindertijd en schooltijd. Was dat goed aangepakt?

De rol van het onderwijs blijkt toch niet te onderschatten in de opvoeding en emancipatie van mensen. Bepaalde leerkrachten spelen zelfs een doorslaggevende rol in de ontwikkeling van kinderen en jongeren. Goed studeren was ook een manier om uit de marginaliteit te geraken.

Heeft het je iets geleerd over Napels en Italië kort na de Tweede Wereldoorlog?

Toch wel, het was een goede schets en sfeerbeeld van Napels van na WO-II. Het trekt ook aan om deze stad en wijk ter plaatse te gaan ontdekken. Na diverse boeken hebben we toch al veel geleerd over Italië (denk aan Genua in La Superba). Volgens bepaalde leesgenoten ontbreekt toch meer context over het Italië van na de Tweede Wereldoorlog met het opkomende communisme bij voorbeeld. Ook de rol van de maffia wordt weinig uitgewerkt.

De punten: 4 (Chris), 5 (Christine en Ludo), 6 (Ina en Jo), 7 (Geert) 8,5 (Reinoud en Ciska), gemiddeld 6,25

Verslag: Geert en Reinoud

'Tegenwoordig heet iedereen sorry' van Bart Moeyaert

Wat is Christine goed in timing! Terwijl wij op haar voorstel het laatste boek van Bart Moeyaert lazen, won de schrijver bij zijn 16de nominatie - een accurate illustratie van ‘De aanhouder wint’ - de Astrid Lindgren Memorial Award. Dit is werelds belangrijkste prijs voor kinder- en jeugdliteratuur. Dat Bart Moeyaert is geboren in dezelfde straat waarin we op 2 mei  (2019) Tegenwoordig heet iedereen Sorry bespraken, was naar verluid toevallig. Ciska was afwezig, maar troostend waren de spreuken van geluk die wij elk om beurt uit Reinouds Doosje vol geluk mochten trekken. We deelden die luidop met mekaar en hier en daar was er eentje inspirerend.  Zoals: “Het geluk loopt wel eens de tegenovergestelde kant uit van jouw principes.”

Vervolgens bogen we ons over Bart Moeyaerts laatste werk. Het boek leest als een trein, al speelt het verhaal zich dan af op een warme, lome en trage zomerdag. Verhaal? Een van de meest voorkomende opmerkingen tijdens de eerste ronde was: “Waar gaat dit over?” Een verhaal zonder inhoud? 

Ludo omschreef het als een bevreemdend miniatuurtje dat door de mooie taal toch genietbaar was. Ook Geert las het graag, maar wist net als Ciska, Reinoud of Jo niet goed wat er van te denken. Ook Ina genoot van de taal, maar voelde net als Ciska, Reinould of Christine weinig affiniteit met wat er verteld wordt. Chris had het net moeilijk met de stijl, met het nadrukkelijk gekunstelde en geconstrueerde verhaal. Zo denken en voelen kinderen in de regel niet, en al zeker niet via dit soort  poëtische mijmeringen. Veronderstellingen en zich opstapelende misverstanden kleuren het verhaal over het meisje dat met zichzelf worstelt. Nu, het boek geeft niet meteen al zijn schoonheid kwijt en zowel Geert als Ludo kijken er naar uit om het te herlezen. Volgens Geert zit er geen plot in en draait het allemaal om sfeerschepping, wat ook wel eens aangenaam is. Ina beaamt dit volmondig (tja, alweer die lekkere hapjes).

Het thema vond hij wel herkenbaar, of zoals Ludo het omschreef: “Je wordt in een wereld geworpen en je moet daarin passen. En zij – Bianca – heeft daar problemen mee. Ze wordt niet op haar merites beoordeeld.” Reinoud attendeerde ons er op hoe er in het gezin voortdurend naast mekaar wordt gecommuniceerd.

We pogen ook nog een verklaring te vinden voor de bevreemdende titel Tegenwoordig heet iedereen Sorry, maar komen er niet uit. Is dit te lezen als ‘Sorry dat ik besta’? 

De eindbalans: 7,5 (Ludo), 7 (Geert, Jo en Ina), 6,5 (Christine), 6 (Reinoud en Ciska) en 5,5 (Chris).  Of een totaal van 6,6/10.

'Kokoro, de wegen van het hart' van Natsume Soseki

Toch een wat verrassende keuze dat Ina de vorige bijeenkomst op tafel legde. Verrassend ook dat deze wat vergeten Japanse roman nu zijn weg vind in een Nederlandse vertaling. Mogelijk is de populariteit van Murakami - hij omschrijft Soseki als één van zijn schrijvende inspirators - hier niet vreemd aan. Dubbeljammer dat Kris, een wereldwijd erkende Murakami-fan, er niet bij kon zijn, die avond in het knusse appartement van Ina, 22 maart 2019. En Christine liet er geen gras over groeien, enkele dagen later vloeide reeds deze stevige bespreking uit haar pen.

Natsume Soseki, een van de godfathers van de moderne Japanse literatuur, schreef in 1914 deze roman.  Gesitueerd in de nadagen  van het Meiji-tijdperk dat het einde van de “gesloten” Japanse cultuur inluidde, is het dan ook noodzakelijk om deze roman te lezen vanuit het standpunt van de typisch  oud- Japanse cultuur en waarden,  die voor ons soms zeer vreemd lijken .

De meester(Sensei)-leerling verhouding in het boek, met volgens sommigen een al of niet  onderdrukte homofiele relatie lijkt op het eerste moment bizar: wat boeit een student in een oudere, passieve man? Maar in die tijd,  waarin enkel intellectuele gesprekken met mannen konden gevoerd worden was dit misschien niet zo vergezocht.  Ook de complete ondergeschikheid van de vrouw, tot het misogyne toe, lijkt ons aanstootgevend. Wat echter het meest dramatisch is, is de cultuur van schuld, een schuld die nooit ingelost kan worden, vergeving is onmogelijk en leidt daardoor tot zware psychische belasting, ondergang en harakiri.

Maar, ondanks de typisch Japanse sfeer van toen, is de thematiek hedendaags, een psychologische roman over liefde, afgunst en jaloersheid, rancune en eigenbelang,  eeuwigdurende schuld en ondergang.  Dit alles in zijn extreme vormen door de mateloze geslotenheid en zwijgzaamheid van de hoofdpersonages, waardoor alles dramatische wendingen krijgt .

De roman bestaat uit 3 delen, maar de meerderheid onder ons hebben de indruk dat er maar 2 delen zijn: de eerste 2 waarin een geheimzinnige waas hangt, men voelt dat Sensei een groot geheim met zich meedraagt, een verborgen verleden met een dierbare overledene.  Het ritme is zeer traag, kabbelend, gesprekken en stiltes, kleine gebeurtenissen, al of niet belangrijk . Zelden gaat men tot actie over, alles blijft onderhuids, dreigend,  wachtend tot het misschien te laat is .

Het derde deel is de emotionele biecht van Sensei, de openbaring van zijn dramatische persoon , de reden van zijn leven-durend immobilisme, stilte en emotionele eenzaamheid die tenslotte leidt naar zijn bewust gekozen einde. Ook de onmogelijkheid om zich te uiten, noch tegen zijn vrouw, noch tegen anderen en daardoor geen verlossing.  Een lange brief, pas gelezen na zijn dood,  is voor hem de enige keuze (ook een beetje lafheid). Om er iets uit te leren zegt Sensei, voor zijn vrouw echter een blijvende vraag en
schuldinductie voor haar .

De stijl van de roman is helder te noemen,  inzicht- gevend  niets barok. Hedendaags?

Samenvattend:  een stilistisch mooi opgebouwde roman, veel Murakami-kenmerken (dixit Chris), maar niet zo super dat het als een meesterwerk moet beschouwd worden .

In onze groep was niet iedereen laaiend enthousiast .  Dat gaf de volgende waardering : 

Ludo : 6.5, Geert : 7.5 , Jo 6, Reinoud-Ciska en Chris 7 , en Ina en Christine  8 , dus 7.1 als gemiddelde

'Zwarte bladeren' van Maja Wolny

Reinoud heeft dit boek gekozen omdat hij de auteur persoonlijk gekend heeft zij het in een andere hoedanigheid namelijk als lid van een visitatiecommissie voor musea en later als conservator van het Visserijmuseum in Oostduinkerke dat zij op korte tijd volledig getransformeerd heeft, inclusief de nieuwe naam Navigo. Maja was vele jaren geleden al een gedreven dame die overgekomen is uit Polen en in Gent een winkeltje uitbaatte met Poolse specialiteiten en boeken. Zij is getrouwd met Marc Peirs, een VRT-medewerker en ze hebben samen twee kinderen. Plots heeft Maja haar korte carrière in de museum- en erfgoedsector stopgezet om zich volledig te wijden aan het schrijven. Niet veel later vertrok ze dan terug naar Polen met man en kinderen, een moeilijke beslissing in haar leven. Maja had toen al een paar romans geschreven, maar die zijn vrij onopgemerkt gebleven omdat ze in haar moedertaal, het Pools schrijft.

Nagenoeg de voltallige leesgroep was op 4 maart 2018 aanwezig, toen Maja in het boekenprogramma “Lees meer” in het Concertgebouw (samen met 2 andere schrijvers) op onnavolgbare wijze werd geïnterviewd door VRT-journaliste An De Bie. Maja kreeg voor haar derde roman veel media-aandacht, niet in het minst door haar VRT-connecties via haar echtgenoot. Maar ze is zelf helemaal niet mediaschuw en komt sterk naar voren met haar uitgesproken mening, charisma en enthousiaste vertelstijl.

Haar derde roman was wel raak, en werd dan ook in het Nederlands vertaald. Deze roman sluit aan bij een jeugdherinnering van haar:  een trauma in haar geboortestad Kielce op het einde van de Tweede Wereldoorlog waarbij een deel van de Joodse gemeenschap uitgemoord werd door op hol geslagen Polen na het verdwijnen van een Pools jongetje. De Joden werden ervan beschuldigd kinderen te ‘offeren’ wat met heel wat bijgeloof gepaard ging. Deze gebeurtenis werd decennialang verzwegen in haar stad en land omdat Polen direct na de Duitse bezetting en jodenvervolgingen (die net in Polen zeer hevig waren) niet zelf wilden geassocieerd worden met pogroms tegen Joden op grote schaal.

Ook zij was onwetende over dit drama tot op het moment dat Maja uit Polen en het Oostblok wegtrok richting vrije Westen. Toen kwam ze al liftend toevallig in gesprek met een chauffeur die wel van het drama in haar geboortestad op de hoogte was en daardoor zeer geshockeerd haar verplichtte uit de wagen te stappen. Dit voorval stimuleerde haar natuurlijk om de ware toedracht te gaan opzoeken wat uiteindelijk in deze roman uitmondde. Zij heeft er een aantal autobiografische elementen in verwerkt zonder dat zij daar zelf een rol in gespeeld heeft. Het verhaal draait rond Weronika een historica verbonden aan de universiteit van Kielce wiens tienjarig dochtertje plots spoorloos verdween. Doorsneden met de gebeurtenissen in 1944 waar parallellen te trekken zijn, wordt Weronika meegesleurd in een wanhopige zoektocht naar haar dochter, bijgestaan door een verbitterde lokale politiecommissaris. Uiteindelijk belandt ze in de armen van haar oude moeder waarmee ze al jaren mee gebroken had.

Een belangrijke rol is ook weggelegd voor Julia, een Poolse emigrante die in Brussel terechtkomt kort voor de Tweede Wereldoorlog, er trouwt met een Belg en een carrière als fotografe uitbouwt op diverse plaatsen in Europa. Zo maakte Julia een fotografische reportage van het Jodendrama in Kielce in 1944. Foto’s die Maja ontdekte in … het Fotografiemuseum in Charleroi. Een aaneenschakeling van toevalligheden door de tijd heen als het ware.

En wat vond de leesgroep ervan? Hoewel een aangrijpend verhaal dat goed verteld werd, was de meerderheid niet laaiend enthousiast: nogal gekunstelde en geforceerde constructie, raakte niet echt, bepaalde personages nogal oppervlakkig. Geen grootse roman maar wel een fascinerend onderwerp. Zodat het eindcijfer toch op een riante 7,5 op 10 uitkwam.

Reinoud Van Acker (ingesprongen voor Geert Wullaert)