Voor de bespreking van ons zesde en laatste boek van 2010, gaan we op 7 december naar Ludo. De Sint is nog maar net in ons landje geweest en omdat iedereen erg voorbeeldig geweest was, kregen we allerlei lekkers voorgeschoteld. Bij de 'verkennende ronde' blijkt dat het merendeel van de groep het boek graag tot erg graag gelezen heeft. Is dit geen probleem voor de discussies die we willen voeren? Zullen we nu niet gezellig kunnen kissebissen over ons boek?
Geen nood: Sprakeloos biedt ons gelukkig heel wat thema's waarrond we maar al te graag een boompje opzetten.
Allereerst is er natuurlijk die -volgens sommigen- vreselijk langdradige en niet ter zaken doende inleiding. Lanoye leutert 80 pagina's door over het al dan niet kunnen/mogen/willen schrijven van dit boek. Ergens kunnen we toch begrip opbrengen voor zijn standpunt: onzekerheid, schroom en de reacties van de de rest van de familie over het publiceren van familiekwesties kunnen hier meegespeeld hebben.
Na die inleiding raakt Lanoye op dreef en beschrijft hij met veel fijnheid en humor de relatie met zijn moeder en hoe die vrouw in het leven stond. We worden deelgenoot van hoe het slagersgezin draaide: moeder stond aan het roer, vader en de vijf kinderen volgden. Enkel De Lastigste zorgt voor wat weerwerk. Toch is het uiteindelijk de vader die het gezin van de ondergang redt nadat moeder niet meer kan functioneren wanneer haar Lastigste sterft. Moeder is het hoofd van het gezin, maar ze kan niet zonder de nek, haar man.
Nadat Josée door een aantal beroertes wordt getroffen, verandert de sterke en prominent aanwezige moeder in een afhankelijk en 'leeg' wezen. Weg zijn de pathetische maniertjes, weg de ijzeren hand waarmee ze haar gezin bestierde. Schrijnend is de anekdote waarin ze zich - na een schamele verbetering van haar toestand- toch nog eens opdoft om op uitstap te gaan. Net wanneer ze helemaal klaar is - beste tenue aan, make-up in orde- kamt ze haar haar met een wekker.
Het verhaal wordt gelukkig nooit melig. Lanoye had alle registers kunnen opentrekken en bij elke lezer een traantje kunnen forceren, maar in de plaats daarvan schrijft hij op een ingetogen en verstilde manier over de aftakeling van zijn moeder. We vinden het dapper van hem dat hij zo'n intiem en heikel onderwerp -en de daarbij horende kwetsbaarheid- met iedereen wil delen, zeker ook gezien zijn status van BV. Wat een aantal van ons wel een beetje stoort, is dat Lanoye graag pronkt met zijn schrijftalent. Het nodeloos etaleren van moeilijke woorden valt niet bij iedereen in goede aarde.
De verhalen van Tom (autobiografisch) en van zijn moeder (biografisch) worden heel mooi met elkaar verweven. Het boek ademt een nostalgie die de iets ouderen onder ons wel aanspreekt: De Goeie Oude Tijd van Sunlightzeep en Priorpronostiekjes en 'Wat zullen de mensen van ons denken?' .
Een niet onbelangrijk deel van het boek gaat over de outing van Lanoye. Dat dit niet van een leien dakje liep en zelfs gestuurd moest worden door Winnie de wa
arzegster, viel met zo'n moeder te voorzien. Gelukkig draaide ze bij toen ze Toms vriend ontmoette. Hoe ze verder omging met de geaardheid van haar zoon, komen we niet te weten, maar dit hoeft ook niet. De essentie van het boek ligt besloten in de titel: een vrouw die graag op de voorgrond stond (zelfs letterlijk want haar grote passie was acteren), die graag communiceerde, die graag de lakens uitdeelde, die zeer goed van de tongriem gesneden was, die vrouw verloor haar belangrijkste instrument: haar spraak. Lanoye beschrijft prima tot welke frustraties dit leidt bij haarzelf en bij haar naasten.
Helaas was er geen tijd om nog wat standpunten en thema's uit te spitten, de puntenronde volgde. Ludo gaf 8,5 ; Geert 7,5 ; Chris 6,5; Ina 8,5, Reinoud 8,5 en Ciska 9/10. Dit bracht het gemiddelde op een mooie 8,1/10!
Nog even vermelden dat het gekozen fragmentje gelezen werd door Ciska. Zij koos voor een boek dat haar in haar jeugd erg aangreep: Alleen op de wereld van Hector Mallot.
Dit verslag werd geschreven door Eloquin.
