Op vrijdag 18 september lag bij onze bijeenkomst bij Geert het boek Muidhond
van Inge Schilperoord op tafel. Een debuutroman over pedofilie geschreven door een
forensisch psycholoog. Een ongewoon en ongemakkelijk boek. Waarover gaat het
precies?
Als lezer zitten we de hele roman op de huid van Jonathan.
Bij gebrek aan bewijs komt hij na enkele maanden vrij en trekt terug in bij
zijn moeder in een klein kustplaatsje. De oude vissersbuurt wordt weldra afgebroken en dan zullen ze verhuizen
naar een nieuwbouwwijk. In het krot naast hen wonen voorlopig een jonge moeder
en haar tienjarige dochter. Geen sociale controle en een verwaarloosd kind dat
zich stierlijk verveelt. Er is een grote stervende vis, een muidhond, en een
oude hond waar het meisje dol op is. Het wordt steeds warmer. Iedereen kijkt
Jonathan met de rug aan, behalve de vis, de hond en het meisje. Jonathan wil
beter worden, volgt verbeten zijn werkboek maar raakt steeds meer verstrikt in
de driften van zijn geaardheid.
Aanvankelijk heerst wat huiver bij enkele leden van ons
gezelschap:
- Is de symboliek niet te doorzichtig? Zo'n grote gewonde vis een bokaaltje dat langzaam zijn
kookpunt bereikt (dixit Ciska).
- Toch wat al te voorspelbaar:
eenzaam meisje zoekt speelgenoot in een
afbraakwijkje (zegt Reinoud)
-Vooral belerend:
het werkboek waar Jonathan elke dag mee aan de slag moet krijgt een prominente
plaats tussen de verhaalattributen (zegt Ludo).
-Het personage van de pedofiel klopt niet. Het marginale profiel strookt niet met de realiteit:
teveel ellende op een hoop (zegt Christine vanuit de eigen praktijk).
Het wordt meteen duidelijk dat de worsteling van Jonathan
met zijn geaardheid weinigen rond de tafel onbewogen laat, bovendien hebben ook
Chris en Geert in hun werksituatie ervaring met deze problematiek.
Geert stelt het scherp: Wie treft hier schuld? De moeder die
op de vlucht is voor de bijzondere jeugdzorg en haar dochter verwaarloost? Heeft
Jonathan zich schuldig gemaakt aan strafbare feiten? Is pedofilie een misdrijf?
Angst en hysterie bepalen ons beeld; waarom reageren we zo verkrampt?
Ina brengt ons terug tot de literatuur: ze heeft een knappe
roman gelezen in een verzorgde, elegante
taal. Niemand spreekt haar tegen. Ze wijst op de perfecte spanningsboog en
wordt daarin bijgevallen door Chris. Ook Reinoud geeft toe dat hij het boek in
een ruk heeft uitgelezen.
Chris is vol lof over de personages, erg accuraat geschetst en met een grote
inleving. Geert noemt de empathie ronduit
subliem wat ook Ludo beaamt.
Ina doe er nog een schepje bovenop en vergelijkt
"Muidhond" met "De Vlucht" (een veelgeprezen eerdere titel
op onze leeslijst): sobere opbouw, schaarse personages, een uitgepuurde, gave
stijl en een dreigende, troebele
ondertoon.
Een boeiende discussie en een verdeelde appreciatie die zich
laat lezen in de quotering:
Reinoud: 6 / Christine: 6,5 / Ciska : 7 / Ludo: 7 / Geert: 8
/ Chris: 8 / Ina: 8 / Jo : 8,5
Samen 59/80 of 7,4 gemiddeld.
Tot slot nog een leestip: ik ben nog aan het bekomen van Een honger van Jamal Quariachi. Was ik al behoorlijk onder de indruk van Muidhond, ik vond het een beklijvende
en tragische roman, dan laat Een honger
mij even woordeloos achter. Het is een verpletterende roman over hetzelfde
thema: pedofilie, angst en de collectieve kramp bij elke afwijking van de norm.
