Dat ze dapper is, Ciska. Om zomaar haar favoriete boek te
grabbel te gooien in de grijpgrage kritische blik van ons leesgenootschap.
De verborgen geschiedenis, de debuutroman van de Amerikaanse Donna Tartt,
verscheen in 1992 en sindsdien had Ciska het boek zowat jaarlijks herlezen.
Trouw aan haar opgevatte hartstocht voor dit meeslepende relaas van een
faliekant afgelopen vriendschap tussen studenten die niet zomaar het leven, hun
studie of passies wilden ondergaan. O ja, ook wij, de overige leden van het
leesgenootschap, kenden de reputatie van deze roman, herinnerden ons het
overdonderend succes. Enkelen hadden het toen gelezen. Uiteraard, je bent lezer
of je bent het niet. Plichtsbewust en met enig enthousiasme buig je je dan over
de obligate meesterwerken. Donna Tartt behoort dus tot het kransje schrijvers
dat debuteerde met een bestseller. Dit debuut liet Ciska 20 jaar later opnieuw
op ons los, op 13 november 2014.
Dat sommigen net het verplichtte nummertje ‘bestsellers
lezen’ afschrikt, bleek meteen bij Jo. Hij had 20 jaar gewacht en begon aanvankelijk met veel reserves aan De verborgen geschiedenis. Maar Jo heeft
het graag gelezen, ondanks dat slotdeel dat zich in zijn ogen naar het einde
toe sleepte. De zelfoverschatting van een groep die zich beter voelt tot het in
mekaar stuikt, vond hij tragisch en had bij hem een actuele snaar geraakt. De
link werd gemaakt met ‘Zet die plaat af’ van een bekend Vlaams politicus tijdens een overwinningseuforie. Jo genoot ook volop van het hilarische middendeel dat de begrafenis evoceert.
Ina had het destijds erg graag gelezen, had zich toen
probleemloos laten meeslepen door de herkenbare sfeer binnen een microkosmos
van jonge studenten die een sterke affiniteit met mekaar hebben. nu had ze
genoten van de schets van jongeren die binnen hun eigen logica in een voor hen
vanzelfsprekende wereld leven.
Geert had het eerste luik erg graag gelezen, maar was
ontgoocheld in het vervolg dat in zijn ogen als een pudding in elkaar viel (wat
is dit precies, een pudding die in mekaar valt?). Het was voor hem noch
ontroerend, noch spannend en hij kon zich nooit identificeren met een van de
personages. Was het maar dat? Kortom, Geert met zijn spreekwoordelijk
enthousiasme.
Ludo had het boek destijds gelezen. Zijn oordeel was in
grote lijnen: “Dit is een zeer vreemd boek.” Wat hem eraan beviel was de
sfeerschepping, het hermetische binnen dit studie-en vriendenclubje, het
dreigende, … Een personage als Henry vond hij tegelijk heel bizar als mooi. De
titel vond Ludo dan weer misleidend, eigenlijk gaat dit simpelweg over een
platte moord. Dit sfeervolle boek - hoe mooi die schets van de begrafenis - had
voor hem een wel allesbehalve ingenieuze plot.
Ook Reinoud had vroeger de roman gelezen, maar wist er tot zijn
verbazing bijna niks meer van, buiten de vage herinnering dat hij het graag had
gelezen. Bij het herlezen zag hij zijn humanioratijd opnieuw passeren, ook
Reinoud behoorde tot een groepje aangestuurd door één iemand waarbij zij zich
beter voelden. Herkende de beslotenheid, de eigen sfeer binnen een groepje van
gelijkgezinden of gelijk-gepassioneerden volledig. Net als Ludo gefascineerd
door het personage van Henry, het dubieuze eraan: erudiet, belezen, behulpzaam,
… maar ook de moordenaar en eigenlijk pervers. Met de titel had hij geen
probleem, het betrof toch simpelweg een moord die nooit is uitgekomen.
Voor Christine is de titel dan weer veelzeggend. Voor het
hoofdpersonage Richard, oorspronkelijk toch integer, wordt het meemaken van
dergelijke geschiedenis wellicht het meest ingrijpende dat je kunt meemaken.
Christine heeft het graag gelezen, tot het halfweg wat begint te kabbelen.
Houdt niet zo van die breedvoerige Amerikaans stijl, het moet vooruit gaan. De
plot vindt Christine vrij goed, ook de zeer interessante schets van de
personages die door hun kwetsbare goddelijke bewondering voor de leerkracht
begeleid worden naar hun ondergang. Ook Geert herkende hier wat de sfeer van de
al even beroemde film Dead Poets Society.
Ciska blijft haar lievelingsboek goed vinden, het zou er
maar aan ontbreken. Al wordt het bij een zevende lezing natuurlijk een ander
soort beleving. Ciska houdt van Amerikaanse boeken, dit wisten we al langer, de
sfeer die inderdaad doet denken op Dead Poets Society blijft ze aantrekkelijk
vinden. Maar ook de algemene sfeerschepping, het mistige van de herfst,
enzovoorts. Ze beaamt dat het boek misschien iets korter kan, maar Ciska leest
net graag dikke boeken.
Ikzelf had destijds met groot enthousiasme
De verborgen geschiedenis gelezen, had menig persoon naderhand warm gemaakt om zich er ook
eens aan te wagen. Bij herlezing kwam de euforie van toen niet meteen
bovendrijven, je kijkt toch met andere ogen of misschien een ander perspectief
naar dingen die je toen om een of andere redenen zo troffen. Maar opnieuw liet
ik me toch wat meeslepen door de personages, door de beklemmende sfeerschepping
binnen het vriendenclubje in een verhaal waarvan ik vooral vind dat het op een
fantastisch manier verteld wordt. En het is waar, in het laatste deel miste ook
ik wat de ‘drive’ van wat er aan vooraf gaat.
In een verdere bespreking meanderen we wat verder rond een
aantal thema’s. Een discussie blijft of er toch niet heel wat bladvulling is,
die eindeloze details, terwijl anderen net die uitvoerige sfeerschepping de
kracht vinden van het boek. We gaan uitgebreid in op de verschillende
personages en hun functie binnen de plot. Eens te meer blijkt hoe complexe
figuren, hoe pervers of slecht ook, fascineren als ze tenminste niet
eendimensionaal worden neergezet. Henry bijvoorbeeld. De volwassene als goeroe,
Julian, draagt in een belangrijke mate bij tot de toenemende normvervaging bij
het studiegroepje: ‘Echte schoonheid is altijd schokkend.’ Als een volleerde
pervert trekt hij zich net op tijd uit de tragische maalstroom terug. Julian is
als classicus uiteraard op de hoogte dat na de hoogmoed de val komt, maar hij
laat Henry als zijn verlengstuk ongestoord zijn gang gaan.
We eindigen nog met een interessante constatering: “De
leesgroep maakt van Geert geen beter mens, maar wel een betere lezer.” Wij weer
content. En sommigen misschien ook omdat Geert alweer zijn score na bespreking
naar boven aanpaste: 7. Jo en Reinold gaven een 8 op 10, Ludo en Ina 7.5, Chris en Christine een 7, Ciska spande
de kroon met 9,5. Dit gaf een
totaalscore van 7,9 op 10.
Chris
‘wijze man’ die terugblikt,
ze vallen wel in de smaak en roepen bij Reinoud associaties met Spinvis op.
