woensdag 14 november 2018

'Zwarte bladeren' van Maja Wolny


Reinoud heeft dit boek gekozen omdat hij de auteur persoonlijk gekend heeft zij het in een andere hoedanigheid namelijk als lid van een visitatiecommissie voor musea en later als conservator van het Visserijmuseum in Oostduinkerke dat zij op korte tijd volledig getransformeerd heeft, inclusief de nieuwe naam Navigo. Maja was vele jaren geleden al een gedreven dame die overgekomen is uit Polen en in Gent een winkeltje uitbaatte met Poolse specialiteiten en boeken. Zij is getrouwd met Marc Peirs, een VRT-medewerker en ze hebben samen twee kinderen. Plots heeft Maja haar korte carrière in de museum- en erfgoedsector stopgezet om zich volledig te wijden aan het schrijven. Niet veel later vertrok ze dan terug naar Polen met man en kinderen, een moeilijke beslissing in haar leven. Maja had toen al een paar romans geschreven, maar die zijn vrij onopgemerkt gebleven omdat ze in haar moedertaal, het Pools schrijft.


Nagenoeg de voltallige leesgroep was op 4 maart 2018 aanwezig, toen Maja in het boekenprogramma “Lees meer” in het Concertgebouw (samen met 2 andere schrijvers) op onnavolgbare wijze werd geïnterviewd door VRT-journaliste An De Bie. Maja kreeg voor haar derde roman veel media-aandacht, niet in het minst door haar VRT-connecties via haar echtgenoot. Maar ze is zelf helemaal niet mediaschuw en komt sterk naar voren met haar uitgesproken mening, charisma en enthousiaste vertelstijl.

Haar derde roman was wel raak, en werd dan ook in het Nederlands vertaald. Deze roman sluit aan bij een jeugdherinnering van haar:  een trauma in haar geboortestad Kielce op het einde van de Tweede Wereldoorlog waarbij een deel van de Joodse gemeenschap uitgemoord werd door op hol geslagen Polen na het verdwijnen van een Pools jongetje. De Joden werden ervan beschuldigd kinderen te ‘offeren’ wat met heel wat bijgeloof gepaard ging. Deze gebeurtenis werd decennialang verzwegen in haar stad en land omdat Polen direct na de Duitse bezetting en jodenvervolgingen (die net in Polen zeer hevig waren) niet zelf wilden geassocieerd worden met pogroms tegen Joden op grote schaal.

Ook zij was onwetende over dit drama tot op het moment dat Maja uit Polen en het Oostblok wegtrok richting vrije Westen. Toen kwam ze al liftend toevallig in gesprek met een chauffeur die wel van het drama in haar geboortestad op de hoogte was en daardoor zeer geshockeerd haar verplichtte uit de wagen te stappen. Dit voorval stimuleerde haar natuurlijk om de ware toedracht te gaan opzoeken wat uiteindelijk in deze roman uitmondde. Zij heeft er een aantal autobiografische elementen in verwerkt zonder dat zij daar zelf een rol in gespeeld heeft. Het verhaal draait rond Weronika een historica verbonden aan de universiteit van Kielce wiens tienjarig dochtertje plots spoorloos verdween. Doorsneden met de gebeurtenissen in 1944 waar parallellen te trekken zijn, wordt Weronika meegesleurd in een wanhopige zoektocht naar haar dochter, bijgestaan door een verbitterde lokale politiecommissaris. Uiteindelijk belandt ze in de armen van haar oude moeder waarmee ze al jaren mee gebroken had.

Een belangrijke rol is ook weggelegd voor Julia, een Poolse emigrante die in Brussel terechtkomt kort voor de Tweede Wereldoorlog, er trouwt met een Belg en een carrière als fotografe uitbouwt op diverse plaatsen in Europa. Zo maakte Julia een fotografische reportage van het Jodendrama in Kielce in 1944. Foto’s die Maja ontdekte in … het Fotografiemuseum in Charleroi. Een aaneenschakeling van toevalligheden door de tijd heen als het ware.

En wat vond de leesgroep ervan? Hoewel een aangrijpend verhaal dat goed verteld werd, was de meerderheid niet laaiend enthousiast: nogal gekunstelde en geforceerde constructie, raakte niet echt, bepaalde personages nogal oppervlakkig. Geen grootse roman maar wel een fascinerend onderwerp. Zodat het eindcijfer toch op een riante 7,5 op 10 uitkwam.

Reinoud Van Acker (ingesprongen voor Geert Wullaert)

Geen opmerkingen:

Een reactie posten