'De ontheemden' van Amin Maalouf

Vooraleer ons te storten in het recente verleden van Libanon, komt Reinoud nog eens terug op ons vorige boek, Aards Paradijs van Seppe Van Groeningen, waar John Lennon de grote held was van het hoofdpersonage. We zien fragmenten uit een documentaire over John Lennon begin jaren 1970, kort na de Beatlessplit en horen het verscheurende nummer 'Mother' uit de plaat 'Plastic One Band.

Het onthaal ten huize Christine was eens te meer hartverwarmend, niet alleen door de rijkgedekte tafel met hapjes en dranken die verband hielden met de mediterrane context van ons boek maar vooral door haar gastvrije stijl, enthousiasme en aanwezigheid. Daarna beet Ciska de spits af: hoewel ze (als enige) het boek al gelezen had, heeft ze het met plezier opnieuw verslonden. Wat haar aansprak was de nostalgie, de heimwee naar betere tijden en het lang uitgesponnen gefilosofeer onder vrienden die door de Libanese burgeroorlog verspreid geraakt zijn over de wereld. De auteur beschrijft mooi wat een oorlog doet met een gewone mens.

Geert intervenieerde plots want hij moest zijn ei leggen in zijn typerende kritische stijl: hij heeft het hele boek toegeleefd naar de ontmoeting en reünie onder de vrienden maar het einde met het auto-ongeluk was een ware anticlimax waardoor het boek plots uitdoofde. Jammer. Ook dat de vriendenkring alle soorten religies en geaardheden moest hebben, vond hij zeer geconstrueerd.
Er ontspint zich een discussie over het discutabele einde: een groep vond dit zeer ontgoochelend, anderen vonden dan weer dat het wel goed zat omdat alles al gezegd was.

Ludo maakt de balans op in 5 puntjes: hem trof alvast de fascinerende geschiedenis van Libanon, het historische debacle van onze wereld, de frustratie van de Arabische cultuur en de teleurgang van Beiroet als kosmopolitische stad. Hoewel hij de literaire stijl niet zo hoogstaand vond, erkende hij sterk de literaire techniek van 'het al schrijvend nadenken' of: door op te schrijven krijg je inzicht. ook fascinerend vond hij bepaalde concepten zoals 'the blind spot', wat anderen direct bijtraden.

Chris beaamde dat de complete geschiedenis van Libanon zeer toegankelijk gebracht werd terwijl Christine de essentie voor haar samenvatte als: dit boek gaat over persoonlijke keuzes die iedereen maakt in welbepaalde omstandigheden. Haar troffen de vele ethische en morele kwesties die aangesneden werden op een toegankelijke manier. Ina was gefascineerd door de genuanceerde voorstelling van de Arabische wereld met een samenleven van diverse etnische groepen, een hoogstaande cultuur en vooral een grotere tolerantie dan het Christendom. Wat haar ook bijbleef - ondanks het nogal saaie hoofdpersonage - was het onvervulde verlangen uit zijn jeugd en de onvervulde illusies op het einde.

Jo verraste ons dan weer dat hij het boek in het Frans in originele versie gelezen had met als titel 'Les désorientés'. Hij vond het zalig en prettig lezen in het Frans en vatte het boek samen in het citaat: "Tes amis te servent à te préserver tes illusions le plus longtemps possible" of "Je vrienden zorgen dat je zolang mogelijk je illusies in stand houdt." De personages zijn het oosten kwijt, al hun illusies kwijt, ontworteld; alle verwachtingen in het leven worden illusies. Jo was ook gecharmeerd door de dagstructuur in opgaande lijn en de brede historische kijk op de Arabisch-Israëlische kwestie.

Reinoud kon de meeste opmerkingen enkel bevestigen, vooral gebiologeerd door de hoogstaande Arabische cultuur met grote mate van tolerantie en respect voor andere culturen en door het naïeve idealisme van een vriendenverhaal wat een stuk zijn eigen studententijd deed herbeleven.

Christine besloot als aangever van dit boek dat het allerminst een deprimerend verhaal is maar juist heel veel hoop bevat want er is geen spoor van cynisme ondanks de uitzichtloze situaties. Zij vond dit een uniek beeld van de recente geschiedenis van het Midden-Oosten en het Arabisch-Joodse conflict. Ze vat het samen in een zeer WIJS boek en tegelijk zeer onderhoudend met de driehoeksrelatie tussen Adam, Semi en Dolores en de scène met Hanun of de hilarische ontvoeringsscène. Dit toont aan dat het allemaal menselijke figuren zijn met elk hun eigen zwakheden.

Tenslotte de score: 64 punten of een gemiddelde van 8, een aanrader dus !    

Reinoud