'De stad aan de rand van de hemel' van Elif Shafak

Ten huize van Reinoud op  7 oktober 2016. Reinoud heeft dit boek gekozen na het bezoek van een tentoonstelling ‘The Sultans world’ in Bozar voorjaar 2015, over de beeldvorming in het Westen van het Ottomaanse Rijk (voorganger van het huidige Turkije) in de 16de, 17de en 18de eeuw. Dit enorme rijk omvatte toen nagenoeg de volledige islamitische wereld van Hongarije tot in Noord-Afrika. In de 19^de eeuw brokkelde de macht van het Ottomaanse rijk geleidelijk af om uiteindelijk ten onder te gaan na de Eerste Wereldoorlog. Glorieperiode was de 16de eeuw met sultan Suleyman de Prachtlievende die heel wat indrukwekkende gebouwen nagelaten heeft in zijn rijk en meer bepaald in Istanbul. Dit was voor een groot deel te danken aan zijn geniale architect Sinan die een belangrijke rol vervult in deze roman. Hoofdfiguur is evenwel de pientere migrant Jahan uit Indië die met zijn trouwe witte olifant in het paleis van de sultan terechtkwam en het schopte tot één van de assistenten van de architect Sinan en aldus het ontwerp en de bouw van grote projecten van nabij mee kon volgen. Omdat Geert niet graag schrijft, een interview door Reinoud.

Wat was je eerste algemene impressie bij het lezen van deze roman?

Ik vond het een zeer mooi boek en heb dit graag gelezen. Er was een duidelijk verhaal en het was laagdrempelig zodat het zeer vlot las. Het leek wel een historische roman voor de jeugd met heel mooie vergelijkingen. Ik kan de appreciatie van Ciska en Reinoud volledig volgen dat het boek gelezen moet worden als een warm sprookje waarbij niet alles letterlijk moet genomen worden. Vooral de relatie van Jahan het hoofdpersonage met zijn witte olifant is zeer mooi uitgewerkt. Er komen soms vele andere verhaallijnen door elkaar te lopen vanuit een zeer kosmopolitische leefwereld die Istanbul toen was. Maar dit stoorde het leesplezier niet.

Volg je het oordeel van andere leesgenoten Chris en Jo als zou dit historisch verhaal teveel geromantiseerd zijn met bordkartonnen personages?

Helemaal niet, ik heb me daar zeker niet aan gestoord. Ondanks de soms onwaarschijnlijke passages, ben ik meegegaan in het wat fantastische verhaal en vond ik het voldoende geloofwaardig opgebouwd om tot op het einde meegesleept te blijven. Bovendien bleef het historisch ongemeen interessant: een complexe maar boeiende wereld wordt opgeroepen in het kosmopolitische en bruisende Istanbul van de 16^de eeuw dat handelaars, diplomaten, pelgrims en avonturiers uit alle delen van de toenmalige wereld aanzoog. Zo ook een delegatie Venetianen en andere Italianen die het best vertrouwd waren met het Ottomaanse rijk. Heel treffend was ook de tolerantie die de islamitische wereld toen aan de dag legde ook voor anders gelovigen.

Was het dan ook niet van het goede teveel met een opeenstapeling van historische details zoals Christine het wat ervaarde?

Zo heb ik het toch niet gelezen, maar Christine beaamde ook onmiddellijk dat ze tegelijk enorm veel bijgeleerd heeft over de Ottomaanse cultuur. Ze vond het ook een mooie lange historische schets van Istanbul gesponnen rond het leven van Jahan. Ook Ludo moest toch erkennen dat de historische sfeerschepping over het toppunt van het Ottomaanse rijk toch zeer goed zat. Hoewel hij ook wel kritisch was en weinig enthousiast over deze roman. Hij vond het geen grote leeservaring.

En wat te denken van Ina haar mening als zou deze roman teveel clichématig als een recept geschreven zijn?

Ook dat standpunt volg ik niet. Het leek me voldoende origineel en had nergens het gevoel dat de auteur hier een trukendoos hanteerde door verschillende ingrediënten samen te brengen. Ik heb het toch niet als voorspelbaar of stereotiep ervaren. De stijl was niet zo scherp of hard cynisch maar ik heb het dan ook opgevat als een exotisch sprookje dat dicht in de buurt kwam van de verhalen van 1001 nacht. De schrijfster hanteerde hier trouwens een zeer vlotte en toegankelijke schrijfstijl met trefzekere typeringen en soms verrassende ontwikkelingen. Elif Shafak is voor mij een meesterlijke verteller!

Tenslotte: het boek behaalde een quotering van 7,1 op 10.

Met dank voor het interview, Reinoud