dinsdag 14 februari 2017

'De val' van Matthias M.R. Declercq

Fictie, romans en bij uitzondering ook eens een verhalenbundel, is het uitverkoren terrein van ons leesgezelschap. Documentaire boeken en journalistiek werk vinden maar moeizaam hun weg naar de leeslijstjes. En zie, die avond bij Ludo, was het nog eens zover. Een boek van een journalist, en dan nog over sport, over wielrennnen, over "coureurs".
Een gewaagde keuze, als dat maar goed afloopt. En het liep goed af.  oké, niet iedereen, Ciska voorop, heeft iets met wielrennen, maar het verhaal over de vriendschap van vijf jonge Vlaamse coureurs (Iljo Keisse, Wouer Weylandt, Dimitri De Fauw, Bert De Backer en Kurt Hovelijnck) en het noodlot dat zich in hun midden nestelde, liet niemand onberoerd. Vooral Chris, vertrouwd met de koers, kon het boek smaken.
Dimitri De Fauw (+ 6 november 2009)
Een ongelooflijk en bijzonder emotioneel verhaal, verpakt in een vlotte journalistieke stijl. Te vlot? De meeste lezers raakten toch wat geïrriteerd door herhalingen en uitwijdingen en, vooral, een te expliciete "schoonschrijverij", een beetje in de trant van "kijk eens wat ik kan". "Less is more" is dan het antwoord.
De punten:

maandag 13 februari 2017

'Wil' van Jeroen Olyslaegers




Op een winterse avond vinden de leden van het leesgezelschap elkaar bijna voltallig  (Christine is verontschuldigd) in de knusse leefkamer van Jo om onder te duiken in Antwerpen in oorlogstijd. En het klinkt haast uno sono: we hebben dit boek graag gelezen. Of toch bijna: vele "zware, moeilijke passages" waren enkel bij Geert verantwoordelijk voor matig leesplezier.  Het is inderdaad een 'zwaar' boek, gedreven geschreven,  in een krachtige en rijke taal (Ina). Of net iets te barok (Chris)? Voor Ina heeft dit boek bovendien een bijzondere betekenis, omdat vele plaatsen die in het verhaal zijn verweven haar bekend zijn en specifieke gebeurtenissen deel uitmaken van het collectieve Antwerpse geheugen.

Jeroen Olyslaegers hoofdfiguur Wilfried Wils is op zoek naar zichzelf, en in de polarisering van de Tweede Wereldoorlog laat hij zich zowel leiden door zijn schoonbroer die het opneemt voor vervolgde joden als door de kringen rond het "Nijdig Baardje", in alles de incarnatie van de kwade kant van de collaboratie.

De hoofdfiguur slaagt er niet in keuzes te maken; zijn onbeslistheid maakt dat hij wordt meegezogen in acties zonder dat hij dat effectief wil. Het woordje 'normaalzucht' (doen alsof er niets aan de hand is) komt plots bovendrijven. De gevolgen voor Wilfrieds verder leven zijn verpletterend groot, een klein leven in de marge, meteen ook het perspectief van waaruit het verhaal is opgebouwd. Dubbele gevoelens en ambiguïteit maken dit boek net zo bijzonder, zo stelt Jo. Tragisch is de wijze waarop de hoofdpersoon zich uitslooft, zijn best doet, en eindigt in eenzaamheid, door iedereen verlaten.

Zijn we het over de literaire kwaliteit van het boek het bijna het roerend eens, over de verantwoordelijkheid van de hoofdfiguur die zijn leven niet in handen neemt, en zonder expliciete keuzes te maken in een spiraal van geweldpleging wordt meegezogen, is de discussie meer geanimeerd. Dat de auteur er wonderwel in slaagt om dit verhaal vanuit de hoofdpersoon te vertellen en zo geen uitspraken doet goed en kwaad, juist en verkeerd, wordt heel erg gewaardeerd. Zo komt de actualiteit van deze vraagstelling aan de orde, of heel dichtbij, in onze familiegeschiedenissen (Jo en zijn grootvader die als vakman samenwerking met de bezetter afhield).

De punten: 9 (Ina), 8,5 (Christine en Jo), 8 (Ludo en Reinoud), 7,5 (Ciska, Chris en Geert),

zondag 12 februari 2017

'Het verborgen leven van Euridice Gusmão' van Martha Batalha


Onze voorzitter nodigde ons aan zijn tafel voor de bespreking van de roman 'Het verborgen leven van Eurídice Gusmão' van de Braziliaanse schrijfster Martha Batalha. Daarmee werden de antichambre conversaties voortijdig afgebroken: we waren er nog niet uit of Bob Dylan wel de aangewezen persoon was voor de Nobelprijs literatuur;  eensgezinde bewondering over het roaring twenties- kapsel  van Ciska en over de laatste film van Ken Loach (I, Daniel Blake) was er wel. We vroegen ons ook af of de betraande ogen van Christine iets te maken hadden met de verkiezingen in de VS en de rampzalige gevolgen voor onze aardbol, maar dat was te ver gezocht.

Geert herstelde de orde en zette ons op scherp voor de eerste ronde met de mededeling dat een tweede ronde allicht overbodig zou zijn bij gebrek aan kwaliteit van het boek op tafel.
Hiermee was de toon gezet en werd de lat eens te meer erg hoog gelegd. Hoeveel boeken hebben we nu al niet gehad die met hoge verwachtingen werden aangekondigd, door de pers geprezen, om na een indrukwekkende aanloop beschaamd onder de lat door te lopen?
In deze roman verplaatsen we ons naar Rio De Janeiro, ergens in de veertiger jaren: de economie groeit, de welstand neemt toe en Eurídice schikt zich in de veiligheid van een saai, burgerlijk huwelijk.  Ze vermijdt de velletjes op de warme melk, houdt rekening met alle grilletjes en gedoogt haar man Antenor als kostwinner. Haar zus Guida, daarentegen, kiest voor het echte leven, groots en meedogenloos, maar haar man is een verwende slapjanus en laat haar in de steek, waarna Guida keihard moet werken om het hoofd boven water te houden. Op het einde sluiten de twee zussen mekaar weer in de armen en komt alles goed, ondanks de mannen.


Is dit een typisch vrouwenboek?
Chris, Reinoud en Christine vonden volmondig van wel. Maar de meningen liepen al snel uiteen over de definitie van 'vrouwenboek'.
Omdat sterke vrouwen de hoofdrol spelen? Omwille van de romantische plot (en het onvermijdelijke happy end)? Omwille van de luchtige toon, de vlotte leesbaarheid, de tragikomische structuur of omdat een vrouwenboek inspeelt op de tragiek van vrouwen in een patriarchale maatschappij?
De diffuse term 'vrouwenboek' voedde een levendige discussie over gelijkheid, onrecht en veerkracht en leidde tot de conclusie dat er voor de vrouw geen betere plek ter wereld is om met mannen samen te leven dan in het Westen.  Omdat sedert de presidentsverkiezingen in de VS het Westen beperkt wordt tot Europa, omdat er flink wat voorbehoud gemaakt wordt voor de conservatieve vrouwonvriendelijke Oostelijke landen , omdat we bedenkingen bij het Spaanse machisme hebben en geen rekening kunnen houden met Groot Brittannië dat zichzelf pas terug in de oceaan heeft geduwd, kwamen de dames in ons gezelschap grootmoedig tot de conclusie dat de beste plaats voor een vrouw om met een man etc... zich hier bevindt.

Is dit een humoristisch boek?
Geert en Christine hadden luidop gelachen. Ina, Ciska en Reinoud vonden de humor best te pruimen en ook Jo had geglimlacht. Chris en Ludo konden er helemaal niet  om lachen.
De appreciatie voor de humor bewoog zich tussen subliem (Geert) en tenenkrullend (Chris).
Maar vlot leesbaar, dat vond iedereen.
Een voordeel, zei Chris, want dan was het snel voorbij. Volgens Christine en Jo
een nadeel, want door de vlotte leesbaarheid was het al voorbij voor het goed en wel begonnen was.

Is dit een goed boek?
De rating is voorkomend en beschaafd:
Chris: 5 / Reinoud en Ludo : 6 / Christine, Jo en Geert: 6,5 / Ciska : 7 / Ina : 7,5.
Dit geeft 6,4 gemiddeld.

In een volgende sessie buigen we ons over 'Wil' van Jeroen Olyslaegers.

Dit verslag is van Jo Libbrecht