Boekenkast in de regen

De voorbij zomer liepen we op een regenachtige dag in de hoofdstraat van het aardige en interessante stadje Arnsberg (Sauerland) deze boekenkast (Bücherschrank) tegen het lijf. "Lesen, Tauschen, Entdecken", staat te lezen op het gebruikerspaneel, lezen, uitwisselen en ontdekken dus. Toeristen en inwoners van Arnsberg worden uitgenodigd om een boek mee te nemen, en achteraf terug te brengen of te vervangen door een ander boek. En het werkt. Deze boekenkast wordt (onzichtbaar op deze foto) links geflankeerd door de Openbare Bibliotheek, rechts door een mooie boekhandel. Het boekenhart van Arnsberg.

Ludo

Warm aanbevolen

Gezien in een Madrileense boekhandel. In dit digitale tijdperk hangt er een doodgewoon paneel met briefjes waarop lezers leestips uitwisselen. Voor de geïnteresseerden: La Central (Calle del Postigo de San Martin, 8) is een grote internationale boekhandel waar men ook een natje en een droogje kan consumeren. 
Een aanrader voor wie de Spaanse hoofdstad bezoekt.

Ina

La Superba gesignaleerd in Sint-Michiels

Het verslag (eigenlijk een interview, een privilege dat de voorzitter zonder inspraak heeft afgedwongen) werd al eerder gepubliceerd, hier een foto stiekem genomen tijdens de bespreking van dit boek op een niet nader te noemen terras te Sint-Michiels. Het was een warme zomeravond zoals er zovele zijn in Genua of La Superba (in Vlaanderen wel eens onderbroken door een fikse regenbui). Gelukkig zijn er grote parasols waaronder men met velen kan schuilen. Ondertussen savoureerde het leesgezelschap van een huisgemaakte 'negroni', de rode lievelingsdrank van de auteur en tegelijk het hoofdpersonage van La Superba. Alsook de Italiaanse witte wijn vloeide rijkelijk om de dito hapjes door te spoelen. Proost! Van links naar rechts: Ciska, Ina, Geert, Ludo, Jo, Christine en Chris (Reinoud was fotograaf).

'De bres' en 'Dit is mijn hof'

‘De bres’ van Chris De Stoop was het boek waarmee deze leesgroep, bijna tien  jaar geleden, uit de startblokken ging. ‘Blijft het beste boek dat we hebben gelezen’ herhaalt onze voorzitter als een mantra  op bijna elke leesbijeenkomst. ‘De bres’ gaat over Doel, over de strijd tussen Wase polderboeren en de havenlobby, eigenlijk over de ongelijke strijd tussen landbouw en grootindustrie. ‘Ik laat dit onderwerp niet los’, berichtte Chris De Stoop ons toen, ‘er komt nog een vervolg’. Dit vervolg draagt de titel ‘Dit is mijn hof’ en werd deze week dinsdag boven de doopvont gehouden. Aan de orde is het machtsdenken van de natuurlobby, mee verantwoordelijk voor de teloorgang van landbouw en platteland.  

‘De bres’ en ‘Dit is mijn hof’ vormen een tweeluik: met plattelandscultuur en landbouwers als grote verliezer en machtslobby’s (industrie en natuur) die gaan voor eigen gewin, met nauwelijks kennis van en respect voor de historische en sociale betekenislagen van ons platteland. ‘Als we dan niet investeren in grote aaneengesloten natuurgebieden dreigen pakweg de blauwborst of het visdiefje niet meer dan een herinnering te zijn’. Zo staat het, echt waar, in een reactie van Hermes Sanctorum op ‘Dat is mijn hof’ in DS 4 september 2015. Arme boeren, arme Chris De Stoop: dit nieuwe boek - "het belangrijkste boek in mijn leven", dixit de auteur - zal niets veranderen aan “dat sociaal drama waar niemand wakker van ligt”.   

Ludo  

'La superba' van Ilja Leonard Pfeijffer

Interview met Geert Wullaert als verslaggever

 Voordat we een vraag konden stellen, steekt onze voorzitter enthousiast van wal: "We dachten dat we ons vergist hadden van adres want onze gastheer Reinoud was bijna onherkenbaar geworden met zijn baard. Niemand had dat verwacht of had hem met baard gezien tot nu plots. Hij verraste ons met lekkere Italiaanse hapjes en het bloedrode aperitiefdrankje dat zo dikwijls in het boek voorkomt: een Negroni zijnde een cocktail van gin en campari met rode vermouth, aangelengd met spuitwater en ijsblokjes. Iedereen durfde het aan om te proeven zodat de sfeer er van bij het begin goed inzat."

 Geert herinnert zich nog dat Ludo de bloggers bedankte voor hun bijdragen zodat de achterstand nagenoeg ingehaald is. Geert stelde zelf als 'eerste lezing' het boek 'BelgaCult' van Liesbeth Imbo voor, 25 momenten die cultureel België bepaald hebben, van Jef Geeraerts tot Stromae.

Maar toch werd vrij snel overgegaan naar de bespreking  van het boek zelf en verwezen een paar leesgenoten naar de film 'Genova' van Michael Winterbottom die toevallig een week geleden op TV vertoond werd. In plaats van een klassiek verslag volgt hierna een interview met de verslaggever.

 Wat is je algemene appreciatie van het boek?

Geert: "Ik vond het moedig van de schrijver om zichzelf zo bloot te geven hoewel hij in het begin nogal hautain en ijdel overkwam. Maar dat evolueert in de loop van het boek want de auteur relativeert zichzelf regelmatig met veel humor. Dus moeizaam gestart en daarna toch wel op dreef gekomen ... en dat bleek nu net de ervaring van de meeste leesgenoten te zijn."

 Wat is het belang van de locatie Genua?

Geert: "Zeer belangrijk uiteraard, de titel alleen al verwijst ernaar (bijnaam van Genua: de hoogmoedige). De auteur heeft  er ook vele jaren verbleven. Alhoewel aanvankelijk het boek als een saaie reisgids begon met een opsomming van straatnamen en pleintjes. Vroeger was Genua mij onbekend en reden we er voorbij op onze reizen, maar na het lezen van het boek ben ik nieuwsgierig geworden en zou ik de stad graag verkennen. Christine o.a. vond de beschrijving van de stad heel treffend met mooie parallellen tussen heden en verleden. Jo en Ludo wezen er terecht op dat de stad Genua als een protagonist of personage opgevoerd wordt."

 Hoe ervaar je de auteur als personage?

Geert: "Zeer dubbelzinnig: enerzijds hoort hij zichzelf graag bezig maar anderzijds geeft hij aan dat hij ook maar een migrant is in een vreemde stad. Hij was daar eerlijk in. Zoals Jo vertelt: hij straalt arrogantie en branie uit als een bronstige stier die zijn pik achterna loopt maar tegelijk relativeert hij zichzelf constant zodat de lezer geleidelijk aan meer inlevingsvermogen krijgt. We hebben ook een tijdje gediscussieerd over de al dan niet noodzakelijke ijdelheid van schrijvers en kunstenaars."

 Wat vond je van de schrijfstijl en het literaire gehalte?

Geert: "Ik heb er geen bijzondere mening over maar bepaalde leesgenoten zoals Christine en Ludo citeerden heel uitdrukkelijk zijn rijk en beeldend taalgebruik, hij is een rasechte literator. Ciska vermeldde dat hij 2X de Tzumprijs gewonnen heeft voor de beste literaire zin van het jaar. Chris, Jo en Ludo signaleerden dat een grote sterkte van het boek was dat het onderscheid tussen werkelijkheid en fantasie vervaagde, alles is waar wat hij zichzelf inbeeld; fantasie wordt voor waar aangenomen. Dit heeft tot gevolg dat bepaalde bizarre scènes op het surrealistische af zijn, zoals de scène met het been of de verkoop van het theater"

 Welke personages zijn je bijgebleven?

Geert: "In eerste instantie de schrijver zelf zoals eerder gemeld. Verder waren er enkele personages die eerder zielig waren zoals de Don die ganse dagen gin zat te drinken. Ciska vond dan weer 'het mooiste meisje van Genua' zeer aangrijpend, ook een tragische figuur die in een cyclische stijlfiguur een grote evolutie meemaakt op het einde. Chris van zijn kant was geïntrigeerd door het indringende verhaal van de Senegalese migrant Djibi.

 Hoe sprak het migrantenthema je aan?

Geert: "Ik was daardoor zeer getroffen en had dit niet direct verwacht. Het heeft een ommekeer veroorzaakt in mijn leeservaring van het boek. Heel mooi vond ik de durf om de vergelijking te maken tussen de asielzoeker Djibi en de immigrant die de schrijver zelf was. Ik herkende mij heel sterk in de opmerking van Reinoud die zei dat hem het tragische verhaal van de migrant getroffen had die een onrealistisch beeld heeft over het Westen maar zo gedreven is door die droom dat hij niet durft te vertellen aan het thuisfront dat dit niet klopt en geld blijft sturen naar zijn familie ook al moet hij daarvoor lenen."

 Zat er een evolutie in het boek?

Geert: "Wees maar zeker! De eerste 50 bladzijden is het boek zeer beschrijvend maar geleidelijk aan wordt de lezer meegezogen in het verhaal of de verschillende verhalen zoals Ina aanhaalt. Zij vertolkte daarbij de mening van de meeste leesgenoten. Diverse puzzelstukken worden in de loop van het boek aangereikt die op het einde in elkaar blijken te passen."

Het verwondert dan ook niet dat dit boek een gemiddelde score van 8 op 10 haalt.

 interviewer Reinoud

'De ontheemden' van Amin Maalouf

Vooraleer ons te storten in het recente verleden van Libanon, komt Reinoud nog eens terug op ons vorige boek, Aards Paradijs van Seppe Van Groeningen, waar John Lennon de grote held was van het hoofdpersonage. We zien fragmenten uit een documentaire over John Lennon begin jaren 1970, kort na de Beatlessplit en horen het verscheurende nummer 'Mother' uit de plaat 'Plastic One Band.

Het onthaal ten huize Christine was eens te meer hartverwarmend, niet alleen door de rijkgedekte tafel met hapjes en dranken die verband hielden met de mediterrane context van ons boek maar vooral door haar gastvrije stijl, enthousiasme en aanwezigheid. Daarna beet Ciska de spits af: hoewel ze (als enige) het boek al gelezen had, heeft ze het met plezier opnieuw verslonden. Wat haar aansprak was de nostalgie, de heimwee naar betere tijden en het lang uitgesponnen gefilosofeer onder vrienden die door de Libanese burgeroorlog verspreid geraakt zijn over de wereld. De auteur beschrijft mooi wat een oorlog doet met een gewone mens.

Geert intervenieerde plots want hij moest zijn ei leggen in zijn typerende kritische stijl: hij heeft het hele boek toegeleefd naar de ontmoeting en reünie onder de vrienden maar het einde met het auto-ongeluk was een ware anticlimax waardoor het boek plots uitdoofde. Jammer. Ook dat de vriendenkring alle soorten religies en geaardheden moest hebben, vond hij zeer geconstrueerd.
Er ontspint zich een discussie over het discutabele einde: een groep vond dit zeer ontgoochelend, anderen vonden dan weer dat het wel goed zat omdat alles al gezegd was.

Ludo maakt de balans op in 5 puntjes: hem trof alvast de fascinerende geschiedenis van Libanon, het historische debacle van onze wereld, de frustratie van de Arabische cultuur en de teleurgang van Beiroet als kosmopolitische stad. Hoewel hij de literaire stijl niet zo hoogstaand vond, erkende hij sterk de literaire techniek van 'het al schrijvend nadenken' of: door op te schrijven krijg je inzicht. ook fascinerend vond hij bepaalde concepten zoals 'the blind spot', wat anderen direct bijtraden.

Chris beaamde dat de complete geschiedenis van Libanon zeer toegankelijk gebracht werd terwijl Christine de essentie voor haar samenvatte als: dit boek gaat over persoonlijke keuzes die iedereen maakt in welbepaalde omstandigheden. Haar troffen de vele ethische en morele kwesties die aangesneden werden op een toegankelijke manier. Ina was gefascineerd door de genuanceerde voorstelling van de Arabische wereld met een samenleven van diverse etnische groepen, een hoogstaande cultuur en vooral een grotere tolerantie dan het Christendom. Wat haar ook bijbleef - ondanks het nogal saaie hoofdpersonage - was het onvervulde verlangen uit zijn jeugd en de onvervulde illusies op het einde.

Jo verraste ons dan weer dat hij het boek in het Frans in originele versie gelezen had met als titel 'Les désorientés'. Hij vond het zalig en prettig lezen in het Frans en vatte het boek samen in het citaat: "Tes amis te servent à te préserver tes illusions le plus longtemps possible" of "Je vrienden zorgen dat je zolang mogelijk je illusies in stand houdt." De personages zijn het oosten kwijt, al hun illusies kwijt, ontworteld; alle verwachtingen in het leven worden illusies. Jo was ook gecharmeerd door de dagstructuur in opgaande lijn en de brede historische kijk op de Arabisch-Israëlische kwestie.

Reinoud kon de meeste opmerkingen enkel bevestigen, vooral gebiologeerd door de hoogstaande Arabische cultuur met grote mate van tolerantie en respect voor andere culturen en door het naïeve idealisme van een vriendenverhaal wat een stuk zijn eigen studententijd deed herbeleven.

Christine besloot als aangever van dit boek dat het allerminst een deprimerend verhaal is maar juist heel veel hoop bevat want er is geen spoor van cynisme ondanks de uitzichtloze situaties. Zij vond dit een uniek beeld van de recente geschiedenis van het Midden-Oosten en het Arabisch-Joodse conflict. Ze vat het samen in een zeer WIJS boek en tegelijk zeer onderhoudend met de driehoeksrelatie tussen Adam, Semi en Dolores en de scène met Hanun of de hilarische ontvoeringsscène. Dit toont aan dat het allemaal menselijke figuren zijn met elk hun eigen zwakheden.

Tenslotte de score: 64 punten of een gemiddelde van 8, een aanrader dus !    

Reinoud

'Aards paradijs' van Seppe van Groeningen

Het debuut van Seppe Van Groeningen was een voorstel van  Ina, onder meer omdat het zich afspeelt in de geboortestreek van haar vriend, het platteland op de grens tussen Oost- en West-Vlaanderen. En zou Seppe een even goede schrijver blijken te zijn als zijn broer Felix een goed regisseur ?

Al van bij het begin van de bespreking waren de gemoederen verhit. Enkel uitgesproken pro’s en contra’s .. zeer tot de verbazing van Ludo.

Ciska, Geert en vooral Jo hadden het boek gelezen met een toenemend gevoel van irritatie, zelfs afkeer en walging en dit over van alles.  Irritatie en afkeer over de thematiek van de ongebreidelde vrijheid zonder verantwoordelijkheid (drugs, drank, vrije liefde), kinderverwaarlozing in al zijn vormen,  het beeld van super-egoïstische mensen die zich hedonistisch laafden aan wat elke dag te bieden had, ook over de irreële  tegenstelling binnenin de vaderfiguur: elf talen spreken, maar terzelfder  tijd afkerig van alles wat neigt naar intellectuele verrijking.  Voor Jo was de vader een gek, bipolair , bijwijlen manisch, bijwijlen depressief.  Wat Jo verder mateloos stoorde was het povere Nederlands en de vele taalfouten. “Tenenkrullend” voor hem.

De andere leden van ons gezelschap konden leven met dit boek, waren niet blind voor de zwakke plekken van een debuutroman, maar verbaasden zich over zoveel negativiteit. Zij hadden zich bij het lezen vooral erg geamuseerd. De taal stoorde hen nauwelijks want passend in de context en de streek. Ja, er gingen zelfs stemmen op die gewaagden van een vlot geschreven roman en die de auteur  een goede verteller vonden. Deze waardering staat niet los van het bij momenten hilarische plot, de groteske enscenering en uiteraard de vrij realistische (zij het in overtreffende trap ) schets van de hippiecultuur, de flowerpowertijd met ongebreidelde vrijheid, ruimte voor experimenten, en afkeer van conformisme en geldende ethiek. Een boek over een “uitspatting” van de tijdsgeest, zeer herkenbaar voor wie deze tijd (vanaf de zijlijn?) heeft meegemaakt,  maar uiteraard overgoten met een groteske saus. 

Maar goed, iedereen voelde wel aan dat dit nog geen voldragen roman is. Het boek mist diepgang,  het lijkt, zo zei Chris,  bijwijlen een aaneenschakeling van anekdotes. Als het hoofdpersonage loskomt van het Aards Paradijs en in zijn bredere levensgang op de voorgrond komt, wordt alles nogal snel afgehaspeld (de Parijse periode,  de "zo vader zo zoon"- thematiek ). Ook het einde is wat ontgoochelend en wordt aangevoeld als een hoofdstuk teveel. Kortom, uiteenlopende meningen over dit al bij al  aangenaam, vlot leesbaar debuut, evenwel geen hoogvlieger. 

Zo ook de punten :  Ina 7 , Christine 6.5 , Jo 5.5, Geert een 4.5, Ciska een 4 , Reinoud en Ludo een 7.5 en Chris een 6 , dus een globale 6 .

Christine

Leesarchief

Waarom niet opnieuw wat titels vergaren? Auteursnamen en titels komen langs alle kanten aanwaaien, dus hier wat ruimte om te registreren.
Voor de lijstjes 'De beste boeken van 2014' in  SdL sloofden alle journalisten en recensenten zich opnieuw uit, met de beste boeken van het voorbije jaar, ook met vergeten boeken. Zoals Onafhankelijke mensen van de IJslander Halldór Laxness. Onvermijdelijk ook Tom Wolfe (Terug naar het bloed), enz. Nergens te bespeuren de Man Booker Prize 2014-winnaar Richard Flanagan, De smalle weg naar het hoge noorden, een liefdes- en oorlogsverhaal in het broeierige Zuid-Oost-Azië, toen Australische krijgsgevangenen de 'Dodenspoorlijn' doorheen Thailand en Birma aanlegden. Bij nader inzien terecht, want boek valt erg tegen.  .
En wie op zoek gaat naar biografieën, De Boekenwereld, 30 (2014) 4, p. 86-91 pakt uit met een interview met Jan Fontijn wiens biografie over Jacob Israël de Haan dit voorjaar uitkomt. De Haan was een Nederlands-Joodse schrijver en dichter met pro-Arabische standpunten die in 1924 op een gewelddadige manier om het leven kwam in Jeruzalem.
Tot op heden geen (kort)verhalen gelezen. Als we met deze traditie breken, dan komt het oeuvre van de Canadese verhalenschrijfster en nobelprijswinnaar 2013 Alice Munro in beeld.
Een Italiaanse auteur die overal warm wordt onthaald is Sandro Veronesi. Alhoewel, zijn roman 'XY' was nu niet onmiddellijk een heerlijke leeservaring. Misschien zijn zijn andere boeken dat wel.