De roos en het zwijn

De roos en het zwijn is de wat intrigerende titel van een boek an Anne Provoost, een schrijfster met West-Vlaamse roots. Het enthousiasme van Chris die het boek voorstelde was aanstekelijk: één van de mooiste boeken die hij ooit gelezen had, voor een genuanceerde mens was dat een forse uitspraak. Bovendien een relatief dun boekje (voor mij die weinig leestijd heeft, toch steeds ietsje overtuigender) en een aantrekkelijk poëtische coverbeeld van een blozend meisje met een grappig hoedje op.

En inderdaad het boek heeft niet ontgoocheld, integendeel. Dit was het tweede boek van Anne Provoost na het bekende 'Vallen' dat ik las en ze bevestigt hiermee haar talent, zij het met een heel ander genre en verhaal. Het getuigt van een grote verbeeldingskracht gehuld in een magische en sprookjesachtige beeldentaal en woordgebruik. Met enkele krachtige woorden en beelden gaat een hele wereld open.
Om in de sfeer te komen een paar korte citaten: "Een lelijk wezen verdient liefde, meer nog dan een sierlijk wezen dat spontane gevoelens van liefde en warmte oproept." (p. 38)
"Schoonheid is iets wat me ten deel gevallen was, niet iets waar ik aan gehecht was." (p.57)

Boeiend was ook de manier waarop een soort middeleeuwse verleden opgeroepen wordt: verre verwijzingen en bij momenten zelfs historisch correcte of toch zeer geloofwaardige omschrijvingen. Een verre wereld die in een mystiek gehuld is maar tegelijk toch voorstelbaar is.
Maar wat me het meeste trof is de symboliek en de universele thematiek: schoonheid en lelijkheid, liefde en dood, vriendschap en vaderschap, hoogmoed en opoffering.

Mijn enthousiasme was zo groot dat ik niet kon laten om de schrijfster een mail te sturen en tot mijn grote verbazing heeft ze er nog op gereageerd ook. Zelfs in een heel lastige periode want Anne was toen net curator van de Literaire Lente. Ze gaf aan dat het haar deugd deed om nog iets over haar werk te lezen waar ze zo moeilijk toe komt tussen alle georganiseer door. Ik heb helaas haar antwoord niet bewaard en zo blijft het toch in de nevelen van de herinnering verder vervagen.

Reinoud Van Acker

Wat een leesgroep al niet teweegbrengt ...

Toen ik de uitnodiging van initatiefnemer Geert  (nog steeds onze virtuele voorzitter) om deel uit te maken van een leesgroep vernam, dacht ik spontaan: dit is een unieke kans om eindelijk eens wat fictie als leesvoer ter hand te nemen. De herkenbare frustratie van velen waarschijnlijk: te weinig tijd om te lezen en als er gelegenheid is om te lezen, na kranten en tijdschriften, dan is het dikwijls non-fictie of vakliteratuur. Romans en fictie worden meestal verbannen naar de vakantie waar de leeshonger van een volledig jaar moet gestild worden op een paar weken tijd of de splijtende keuze moet gemaakt worden uit de twintig titels die je de laatste maanden verzameld had om de volgende zomer te lezen. De lijstjes nieuwe romans, recenties, literatuurtips, boekentoptiens en andere aansporingen om te lezen passeerden meestal de revue zonder leesresultaten en met vruchteloze intenties en vrome wensen om deze of gene roman open te slaan.

Erger nog: de enkele romans die ik dan cadeau kreeg of zelf kocht, kreeg ik met veel moeite gelezen of bleven ongelezen in de kast liggen. Of een andere vervelende leeservaring: na een zeldzaam bibliotheekbezoek met de zoveelste goede leesvoornemens, de boeken half- of ongelezen terug binnenbrengen. Het aantal begonnen boeken moet ondertussen veel hoger liggen dan de volledig uitgelezen exemplaren. En dit terwijl er daar buiten duizenden boeken liggen te wachten ...

De leesgroep zou me dwingen om toch enkele romans te lezen per jaar en er bovendien nog gezellig er over te kunnen nakeuvelen en discussiëren. Nu twee en een half jaar later, is het eigenlijk ongelooflijk welk parcours we afgelegd hebben.

Niet alleen hebben we reeds een 20-tal boeken geconsumeerd en besproken, bovendien is er een hechte leesband tot stand gekomen onder de leden van de leesgroep. We voelden elkaar van bij het begin zeer goed aan en de verstandhouding is keer op keer uitstekend, hoewel er regelmatig meningsverschillen zijn en dat is maar goed ook. Niet iedereen hoeft er dezelfde opinie op na te houden en het is boeiend om uiteenlopende standpunten te horen. Maar die liggen dan ook niet zo mijlenver uit elkaar dat het definitieve breuken zou veroorzaken. Integendeel, na elke leesgroepavond gaan we steeds tevreden en met een goed gevoel terug huiswaarts. Om het met een cliché te zeggen: we zijn vrienden geworden.

Ook het afgelegde boekenparcours is boeiend: er is een ruime variatie aan onderwerpen, thema's, nationaliteiten, stijlen enz ... En het zijn niet altijd of zelfs in mindere mate boeken uit de recente toptien. Ook andere boeken krijgen een kans hoewel toch zelden oude klassiekers van onder het stof gehaald worden.

Twee boeken zijn in het bijzonder iets meer in mijn herinnering blijven hangen en dit maakt de essentie uit van de meerwaarde van onze leesgroep: een verrijkende leeservaring die gedeeld kan worden met gelijkgestemde mensen. Dankzij de leesgroep ben ik enorm blij dat ik deze boeken of auteurs gelezen heb. Het gaat om: "De roos en het zwijn" van Anne Provoost en "De verloofde van Sado" van Amelie Nothomb.

Van deze twee boeken schrijf ik voor deze blog een korte persoonlijke evaluatie hoewel het laatste boek door mezelf voorgesteld is. Ik had vroeger al van de schrijfster gehoord en enkele leesgroepleden waren enthousiast over Nothomb zodat ik nog nieuwsgieriger werd. En uiteindelijk heb ik haar laatst verschenen boek en zelfs een eerder boek van haar gelezen en ter discussie voorbereid. Ook dat is een verdienste van de leesgroep.

Reinoud Van Acker

De stem van Tamar

Te gast bij Geert (immobiel), maar met Chris als gastheer: hij zorgde voor een lekker wijntje, stevige discussiestof, en nog zo veel meer.

In David Grossmans De stem van Tamar (2000) gaat een jongen op zoek naar een meisje. Het meisje is op zoek naar haar broer. Een verdwaalde hond loopt als een rode draad doorheen deze queestes. En uiteindelijk, 'all's well that ends well', einde goed, alles goed.

Dit warme verhaal kon heel wat bijval genieten. Grossman is een uitmuntend verteller, en weeft bovendien vele kleine (levens)verhalen doorheen de hoofdintrige. Ook de stad Jeruzalem speelt volop mee, niet als religieuze twistappel, wel als een moderne wereldstad waar jongerenproblematieken volop spelen.

Is hier alles mee gezegd? Uiteraard niet. Niet iedereen vond het boek even spannend. Maar vooral, en onvermijdelijk, ging de discussie hoe langer hoe meer over de status van dit boek als 'adolescentenroman'. Chris, die het boek voorstelde, en Ina trokken deze discussie op gang. Het verhaal is te expliciet, de romantiek te melig, het slot te voor de hand liggend. Mag je dit deze roman aanrekenen? Of is dit een bewuste toegift van de auteur aan zijn jongvolwassen doelpubliek? Mag je van een groot auteur niet meer een 'universeel' boek verwachten? Vergelijkingen met auteurs als Bart Moeyaert (jeugdauteur of niet) kwamen om de hoek kijken.

Het trof ons dat een Israëlisch auteur als David Grossman de Israëlisch-Palestijnse kwestie volledig terzijde liet. Grossman staat bekend als een 'pacifist', iemand die als jood opkomt voor de Israëlische staat maar steeds blijft aansturen op vrede met de Palestijnen en de Arabische wereld. En dan verliest precies hij een zoon als soldaat in de recente oorlog met Libanon. Zijn grafrede maakte veel indruk, ook op Reinoud, die deze tekst toen selecteerde voor zijn 'intieme' knipselboek. In die tijd ontving David Grossman overigens een eredoctoraat aan de KU Leuven; niet iedereen was daar toen even gelukkig mee. Ook daar werden nog wat opinies over geventileerd.

De punten: Ciska 8, Ludo 7,5, Chris, Reinoud en Cecile 7, Geert 5,5 en Ina 4,5 (66,4)

Afspraak op maandag 25 mei bij Geert (te gast én gastheer). Dan schuiven we aan tafel voor Het Diner van Herman Koch (2009). We doen dat nog eens over (aan tafel schuiven voor een diner) op 27 juni, nadat Reinoud ons heeft rondgeleid in de Karel de Stoute-tentoonstelling (Museum Groeninge -OLV-kerk).